استعداد آدم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به استعداد
آدم علیه‌السلام در فراگیری علوم اشاره شده است.
آدم علیه‌السلام، داراى
استعداد فراگيرى اسماء و حقايق غيبى:
۱. «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا...؛
سپس
علم اسماء (علم اسرار آفرينش و نامگذاري موجودات) را همگي به آدم آموخت ....»
۲. «قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ ...؛
فرمود اي آدم آنها را از (اسامي و اسرار) اين موجودات آگاه كن، هنگامي كه آنها را آگاه كرد....»
۳. «فَتَلَقَّى آدَمُ مِن رَّبِّهِ كَلِمَاتٍ...؛
سپس آدم از پروردگار خود كلماتي دريافت داشت ....»تعليم اسما و دريافت كلماتى از جانب خدا، مشعر به نكته است.
امام خمینی طبق آیه
(عَلَّمَ آدَمَ الْاَسْماءَ کُلَّها) معتقد است آدم استعداد فراگیری اسماء الهی را داشت از این رو ایشان ملاک فضیلت خلافت را تعلیم آدم به اسماء الهی می‌داند و معتقد است این علم آموزی حضرت آدم،
علم استدلالی یا علم به مفاهیم کلیات و اعتبارات نیست؛ زیرا در آن برتری و فضیلتی نسبت به
ملائکه نیست، بلکه مقصود از این علم، علم به حقایق اسماء الهی بود.
ایشان سرّ مزیت و برتری آدم بر ملائکه همین استعداد تعلیم اسماء الهی می‌داند و مرتبه عالی تعلیم اسماء تحقق به مقام اسم الله می‌باشد و تحقق به اسماء الهی است که انسان را به جنت اسمائی می‌رساند.
امام خمینی استعداد علم‌آموزی انسان به اسماء الهی را به ودیعه گذاشتن حقایق اسماء درحقیقت انسانی یا تعین انسانی می‌داند. بر این اساس تنها تعین انسانی است که می‌تواند مظهر تمام اسمای حق باشد اما سایر موجودات مخلوقات استعداد علم‌آموزی چنین حقایقی را ندارند و هر یک مقام و مرتبه خاصی دارند و نمی‌توانند با همه مراتب عالم متحد شوند و همه حقایق اسمائی را علما و عیناً در خود جمع کنند. بلکه انسان برحسب استعداد ذاتی خود و با سیر در همه‌ی اسمای الهی متلبّس به همه آنها می‌گردد.
بنابراین مراد از تعلیم همان بروز و ظهور
حقایق‌اندماجی در نفس انسان است؛ یعنی انسان همه حقایق را به نحو احدی جمعی در خود دارد.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۱۸۷، برگرفته از مقاله «استعداد آدم علیه‌السلام». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
