• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استصحاب عدم نسخ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


استصحاب عدم نسخ به ابقای حکم پیشین در صورت شک در نسخ آن گفته می‌شود. از آن در اصول فقه، مباحث اصول عملی بحث شده است.

استصحاب عدم نسخ به حکم به استمرار عدم نسخ حکم شرعی اطلاق می‌شود.


استصحاب عدم نسخ، از اقسام استصحاب عدمی است و به استصحابی گفته می‌شود که مستصحب آن، حکمی از احکام شرعی می‌باشد که درباره نسخ آن تردید شده است.
بنابر نظر مشهور اصولیون ، استصحاب عدم نسخ هم در مورد احکام شریعت اسلامی جاری است و هم در مورد احکام شرایع سابق ، هر چند برخی، نسبت به جریان آن در احکام شرایع سابق اشکالاتی را مطرح نموده‌اند.
[۱] فوائد الاصول، نائینی، محمد حسین، ج۴، ص۴۷۸.    
[۲] مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص۱۴۶.    
[۳] بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۶، ص۲۹۴.    
[۴] دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۲، ص۵۱۲.    
[۵] اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۲۷۱.    
[۶] فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۳، ص۱۳۲.    
[۷] الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة، کوثرانی، محمود، ص۶۶.
[۸] الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة، کوثرانی، محمود، ص۱۴۷.
[۹] منتقی الاصول، روحانی، محمد، ج۶، ص۷۷.    
[۱۰] منتقی الاصول، روحانی، محمد، ج۶، ص۲۱۱.    
[۱۱] المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۵، ص۲۷۳.    
[۱۲] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۱۵، ص۱۲۵.



از استصحاب عدم نسخ، به «اصل عدم نسخ» و «استصحاب نص تا وارد شدن نسخ» نیز تعبیر شده است.

استصحاب عدم نسخ بر دو قسم است:
۱. استصحاب احکام شرایع سابق
۲. استصحاب احکام شریعت اسلام

۳.۱ - استصحاب احکام شرایع سابق

مراد از آن استصحاب بقای حکم شریعت قبلی هنگام شک در نسخ آن است.

۳.۱.۱ - حجیت استصحاب احکام شرایع سابق

این قسم از استصحاب به دلیل اشکالات متعددی که بر آن وارد شده است، مورد پذیرش اصولیان نیست.
[۱۳] کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۴۱۳.    
[۱۴] مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص۱۴۶-۱۴۷.    


۳.۲ - استصحاب احکام شریعت اسلام

مراد از آن استصحاب بقای حکم شریعت اسلام هنگام شک در نسخ آن است.

۳.۲.۱ - حجیت استصحاب احکام شریعت اسلام

معروف آن است که این قسم استصحاب صحیح است؛ هر چند برخی معاصران این قسم را نیز مورد اشکال قرار داده‌اند.
[۱۵] مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص۱۴۹.    
[۱۶] الاصول العامة للفقه المقارن، حکیم، محمدتقی، ص۴۷۴.    


۱. ↑ فوائد الاصول، نائینی، محمد حسین، ج۴، ص۴۷۸.    
۲. ↑ مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص۱۴۶.    
۳. ↑ بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۶، ص۲۹۴.    
۴. ↑ دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۲، ص۵۱۲.    
۵. ↑ اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۲۷۱.    
۶. ↑ فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۳، ص۱۳۲.    
۷. ↑ الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة، کوثرانی، محمود، ص۶۶.
۸. ↑ الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة، کوثرانی، محمود، ص۱۴۷.
۹. ↑ منتقی الاصول، روحانی، محمد، ج۶، ص۷۷.    
۱۰. ↑ منتقی الاصول، روحانی، محمد، ج۶، ص۲۱۱.    
۱۱. ↑ المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۵، ص۲۷۳.    
۱۲. ↑ سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۱۵، ص۱۲۵.
۱۳. ↑ کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۴۱۳.    
۱۴. ↑ مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص۱۴۶-۱۴۷.    
۱۵. ↑ مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص۱۴۹.    
۱۶. ↑ الاصول العامة للفقه المقارن، حکیم، محمدتقی، ص۴۷۴.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۴۵۰-۴۵۱.    
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص ۱۷۲،برگرفته از مقاله «استصحاب عدم نسخ».    


رده‌های این صفحه : استصحاب عدمی | اصول فقه
جعبه ابزار