• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اساتید ابن جوزی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابوالفرج‌ جمال‌الدین‌ عبدالرحمان‌ بن‌ علی‌ قرشی تیمی بکری بغدادی معروف به اِبْن‌ِ جَوزی‌ (۵۱۱ -۵۹۷ق‌/۱۱۱۷-۱۲۰۱م‌)، مورخ‌، واعظ، مفسر و فقیه‌ حنبلی‌ در قرن ششم هجری قمری بود. نسب وی به محمد فرزند ابوبکر بن ابی قحافه، می‌رسد.
ابن جوزی از علمایی است که از اساتید بسیاری بهره برده به گونه‌ای که در کتاب مشیخه خود ۸۹ تن از اساتیداش را نام می‌برد.



آنچه‌ ابن‌جوزی‌ در مشیخه و وفیات‌ المنتظم‌ در باب‌ مشایخ‌ و استادان‌ خود آورده‌ است‌، تصویر نسبتاً روشنی‌ از آموخته‌های‌ او به‌ دست‌ می‌دهد و با توجه‌ به‌ تاریخ‌ درگذشت‌ استادانش‌ معلوم‌ می‌شود که‌ وی‌ در دوران‌ کودکی‌ و نوجوانی‌ در مجالس‌ درس‌ بسیاری‌ از بزرگان‌ علم‌ و ادب‌ حضور یافته‌ و از آنان‌ در علوم‌ متداول‌ زمان‌ اجازه کتبی‌ یا شفاهی‌ اخذ کرده‌ است‌.
مشهورترین‌ استادان‌ وی‌ اینانند:

۱.۱ - ابوالفضل‌ بغدادی‌

ابوالفضل‌ محمد بن‌ ناصر بن‌ علی‌ بن‌ عمر بغدادی‌ (۴۶۷-۵۵۰ق‌/ ۱۰۷۵- ۱۱۵۵)، معروف‌ به‌ سلامی‌، حافظ و ادیب‌ که‌ نخستین‌ آموزش‌ها و هدایت‌ و ارشاد علمی‌ و اخلاقی‌ وی‌ را بر عهده‌ داشت‌.

۱.۲ - ابوالقاسم‌ هروی‌

ابوالقاسم‌ علی‌ بن‌ یعلی‌ علوی‌ هروی‌ که‌ نخستین‌ استاد خطابه وی‌ است‌ و به‌ تشویق‌ همو بود که‌ ابن‌ جوزی‌ در ۹ سالگی‌ به‌ منبر رفت‌.

۱.۳ - ابوالسعادات‌

ابوالسعادات‌ احمد بن‌ احمد... بن‌ متوکل‌ (د ۵۲۱ق‌/۱۱۲۷م‌) که‌ به‌ وی‌ حدیث‌ آموخت‌ و اجازه‌ای‌ به‌ خط خویش‌ به‌ او داد که‌ در آن‌ نسبت‌ خود را تا منصور دوانیقی‌ رسانده‌ بود.

۱.۴ - فاطمه‌ رازی‌

فاطمه‌ بنت‌ حسین‌ بن‌ حسن‌ بن‌ فضلویة رازی‌ (بنت‌ محمد بن‌ حسین‌ بن‌ فضلویة رازی‌ بزاز) که‌ ابن‌جوزی‌ کتاب‌ ذم‌ الغیبه ابراهیم‌ حربی‌ را به‌ قرائت‌ استادش‌، ابوالفضل‌ محمد بن‌ ناصر، نزد وی‌ خواند. همچنین‌ مجالسی‌ از ابن‌ سمعون‌ و مسند شافعی‌ و جز آن‌ها را از او آموخت‌. فاطمه‌ واعظی‌ متعبد بود و در رباط خویش‌ به‌ تعلیم‌ زنان‌ اشتغال‌ داشت‌. وی‌ در ۵۲۱ق‌ هنگامی‌ که‌ ابن‌ جوزی‌ ۱۰ ساله‌ بود، درگذشت‌.

۱.۵ - ابوعبدالله‌ حسین‌ بن‌ محمد

ابوعبدالله‌ حسین‌ بن‌ محمد بن‌ عبدالوهاب‌ (د ۵۲۴ق‌/۱۱۳۰م‌)، نحوی‌، لغوی‌ و شاعر معروف‌ به‌ بارع‌ که‌ به‌ وی‌ حدیث‌ آموخت‌ و اجازه کتبی‌ داد.

۱.۶ - ابونصر طوسی‌

ابونصر احمد بن‌ محمد بن‌ عبدالقاهر طوسی‌ (د ۵۲۵ق‌) که‌ به‌ وی‌ حدیث‌ آموخت‌ و اجازه‌ داد که‌ همه روایات‌ او را نقل‌ کند.

۱.۷ - ابوالقاسم‌ شیبانی‌

ابوالقاسم‌ هبةالله‌ بن‌ محمد شیبانی‌ کاتب‌ (د ۵۲۵ق‌) که‌ همه مسند احمد بن‌ حنبل‌ و تمامی‌ غیلانیات‌ و اجزاء المزکی‌ را به‌ وی‌ آموخت‌. ابن‌ جوزی‌ می‌نویسد که‌ جز اینها را نیز به‌ قرائت‌ استاد و شیخش‌، ابوالفضل‌ محمد بن‌ ناصر، از وی‌ آموخته‌ و کتابت‌ کرده‌ است‌.

۱.۸ - ابن‌ کادش‌

ابوالعز احمد بن‌ عبیدالله‌ معروف‌ به‌ ابن‌ کادش‌ (د ۵۲۶ق‌) که‌ به‌ او اجازه‌ داد تا آنچه‌ از وی‌ شنیده‌ است‌، روایت‌ کند.

۱.۹ - ابوالحسن‌ زاغونی‌

ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ عبیدالله‌ زاغونی‌ (د ۵۲۷ق‌)، محدث‌، نحوی‌، لغوی‌، فقیه‌ و خطیب‌ که‌ ابن‌ جوزی‌ با وی‌ مصاحبت‌ داشت‌ و از او حدیث‌ و فقه‌ و وعظ فرا گرفت‌.

۱.۱۰ - ابوبکر عامری‌

ابوبکر محمد بن‌ عبدالله‌ عامری (د ۵۳۰ق‌/۱۱۳۶م‌)، معروف‌ به‌ ابن‌ جنازه‌، محدث‌، فقیه‌ و واعظ متصوف‌ که‌ به‌ وی‌ حدیث‌ و تفسیر آموخت‌.

۱.۱۱ - ابن‌ حبار

ابوالقاسم‌ نصر بن‌ حسین‌ مقری‌ معروف‌ به‌ ابن‌ حبار (د ۵۳۱ق‌) که‌ نزد وی‌ قرائات‌ قرآن‌ آموخت‌.

۱.۱۲ - ابوبکر دینوری‌

ابوبکر احمد بن‌ محمد بن‌ احمد دینوری‌ (د ۵۳۲ق‌)، فقیه‌ و محدث‌ و استاد مناظره‌ که‌ ابن‌ جوزی‌ مدتی‌ در درس‌های‌ او شرکت‌ جست‌.

۱.۱۳ - ابوسعد موذن‌

ابوسعد اسماعیل‌ بن‌ احمد مؤذّن‌ نیشابوری‌ (د ۵۳۲ق‌)، فقیه‌ بزرگ‌ که‌ به‌ او اجازه کتبی‌ داد تا همه روایات‌ او را نقل‌ کند.

۱.۱۴ - قشیری‌ و شحامی‌

ابوالمظفر عبدالمنعم‌ بن‌ عبدالکریم‌ بن‌ هوازن‌ قشیری‌ (د ۵۳۲ق‌) و ابوالقاسم‌ زاهر بن‌ طاهر شحامی‌ (د ۵۳۳ق‌) که‌ به‌ وی‌ اجازه روایت‌ داده‌اند.

۱.۱۵ - شافع‌ بن‌ عبدالرشید

شافع‌ بن‌ عبدالرشید جیلی‌ (د ۵۴۱ق‌) که‌ ابن‌ جوزی‌ در کودکی‌ در حلقه درس‌ وی‌ حضور می‌یافته‌ و کسب‌ علم‌ می‌کرده‌ است‌.

۱.۱۶ - اساتید اجازه نقل حدیث

از استادان‌ وی‌ آنان‌ که‌ نامشان‌ در ذیل‌ می‌آید، اغلب‌ به‌ وی‌ اجازه نقل‌ حدیث‌ داده‌اند:

۱.۱۶.۱ - ابوبکر نیشابوری‌

ابوبکر وجیه‌ بن‌ طاهر نیشابوری‌.

۱.۱۶.۲ - ابوشجاع‌ بسطامی‌

ابوشجاع‌ عمر بن‌ ابی‌الحسن‌ بسطامی‌ (د ۵۴۲ق‌/۱۱۴۷م‌) که‌ کتاب‌ شمائل‌ النبی‌ ابوعیسی‌ ترمذی‌ و جز آن‌ را به‌ وی‌ آموخت‌.

۱.۱۶.۳ - ابوالفتح‌ کروخی‌

ابوالفتح‌ عبدالملک بن‌ ابی‌القاسم‌ عبدالله‌ بن‌ ابی‌سهل‌ کروخی‌ (د ۵۴۸ق‌/۱۱۵۳م‌) که‌ ابن‌ جوزی‌ جامع‌ ترمذی‌ و مناقب‌ احمد بن‌ حنبل‌ و جز اینها را از وی‌ شنیده‌ است‌.

۱.۱۶.۴ - ابواسحاق‌ هروی‌

ابواسحاق‌ ابوالوقت‌ عبدالاول‌ بن‌ عیسی‌ سجزی‌ هروی‌ (د ۵۵۳ق‌/۱۱۵۸م‌)، مدرس‌ حدیث‌ در نظامیه بغداد که‌ صحیح‌ بخاری‌ را به‌ روایت‌ داوودی‌ و نیز مسند دارمی‌ و منتخب‌ مسند عبد بن‌ حمید را برای‌ ابن‌ جوزی‌ روایت‌ کرده‌ است‌.

۱.۱۶.۵ - ابوحکیم‌ نهروانی‌

ابوحکیم‌ ابراهیم‌ بن‌ دینار نهروانی‌ (د ۵۵۶ق‌/۱۱۶۱م‌)، عالم‌ بر مذهب‌ و خلاف‌ و فرائض‌ و مدرس‌ مدرسه ابن‌ شمحل‌ و مدرسه باب‌ الازج‌.
ابن‌ جوزی‌ خود می‌گوید: قرآن‌ و مذهب‌ و فرائض‌ را نزد وی‌ آموختم‌ و مدتی‌ در مدرسه ابن‌ شمحل‌ معید او بودم‌ و پس‌ از او مدرسه‌ به‌ من‌ سپرده‌ شد و من‌ در آن‌جا به‌ تدریس‌ پرداختم‌.

۱.۱۶.۶ - ابوالبرکات‌ احمدی

ابوالبرکات‌ سعدالله‌ بن‌ محمد بن‌ علی‌ بن‌ احمدی‌ (د ۵۵۷ق‌/ ۱۱۶۲م‌) که‌ ابن‌ جوزی‌ کتاب‌ السنة لالکائی‌ را به‌ روایت‌ طریثیئی‌ از او شنید. (سعدالله‌ بن‌ علی‌ ابن‌ محمد بن‌ حمدی‌)

۱.۱۶.۷ - دیگر اساتید

ابوبکر محمد بن‌ عبدالباقی‌ انصاری‌، ابوالقاسم‌ اسماعیل‌ بن‌ احمد سمرقندی‌، ابونصر احمد بن‌ منصور بن‌ احمد (حمد ابن‌ منصور بن‌ حمد صوفی‌ همدانی‌،
[۴۳] ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۰، ص۹۹-۱۰۰، بیروت‌، ۱۳۵۷- ۱۳۵۹ق‌.
حافظ ابوالبرکات‌ عبدالوهاب‌ بن‌ مبارک‌ انماطی‌، ابوالمعالی‌ عبدالخالق‌ بن‌ احمد بن‌ عبدالصمد شیبانی‌، معروف‌ به‌ ابن‌ البدن‌، ابوالحسن‌ محمد بن‌ احمد، معروف‌ به‌ ابن‌ صرما، ابومنصور محمد بن‌ عبدالملک بن‌ حسن‌ بن‌ ابراهیم‌ بن‌ خیرون‌ مقری‌، آخرین‌ کسی‌ که‌ از جوهری‌ (صاحب‌ صحاح‌) با اجازه‌ روایت‌ کرده‌ است‌، ابوسعد احمد بن‌ محمد بغدادی‌ اصفهانی‌، ابومنصور موهوب‌ بن‌ احمد جوالیقی‌ (د ۵۴۰ق‌) مدرس‌ ادب‌ در نظامیه بغداد که‌ ابن‌ جوزی‌ نزد وی‌ حدیث‌، غریب‌ الحدیث‌، ادب‌ و لغت‌ آموخت‌ و کتاب‌ المعرب‌ و دیگر تصانیفش‌ را نزد او خواند.
[۵۸] ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۰، ص۱۱۸، بیروت‌، ۱۳۵۷- ۱۳۵۹ق‌.



ابن‌ جوزی‌ در جای‌ جای‌ المنتظم‌ به‌ ویژه‌ در وفیات‌ آن‌ بیش‌ از ۷۰ تن‌ و در مشیخه ۸۹ تن‌ از استادان‌ خود را نام‌ می‌برد که‌ بسیاری‌ از آنان‌ به‌ وی‌ اجازه روایت‌ داده‌اند.


۱. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۵۳، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۲. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۱۴- ۱۱۵، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۳. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۶۵ -۶۷، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۴. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۲۴۶.    
۵. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۹۸، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۶. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۹۸- ۱۹۹، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۷. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۲۴۷.    
۸. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۷۳- ۷۵، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۹. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۲۵۹.    
۱۰. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۱۱. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱، ص۲۲.    
۱۲. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۵۳ -۵۴، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۱۳. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱، ص۲۹.    
۱۴. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱، ص۲۱.    
۱۵. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۷۹-۸۱، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۱۶. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۲۷۹.    
۱۷. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۴۲- ۱۴۵، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۱۸. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۳۱۸.    
۱۹. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۳۲۵.    
۲۰. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۳۲۸.    
۲۱. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۰۹-۱۱۰، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۲۲. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۳۳۰.    
۲۳. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۷، ص۳۳۰.    
۲۴. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۵۱.    
۲۵. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۵۴.    
۲۶. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۴۱-۱۴۲، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۲۷. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۶۰.    
۲۸. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۸۷ - ۸۸، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۲۹. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۹۲.    
۳۰. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌ الاعیان، ج۳، ص۲۲۶.    
۳۱. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۱۲۷.    
۳۲. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۶، ص۱۶۹.    
۳۳. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۸۴-۱۸۶، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۳۴. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱، ص۲۰.    
۳۵. ابن‌ رجب‌، عبدالرحمان‌، ذیل‌ طبقات‌ الحنابلة، ج۲، ص۴۶۵.    
۳۶. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۱۵۴.    
۳۷. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۹۱-۱۹۳، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۳۸. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۵۴ - ۵۸، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۳۹. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۱۳.    
۴۰. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۸۲ - ۸۵، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۴۱. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱، ص۲۲.    
۴۲. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۶۳-۱۶۴، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۴۳. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۰، ص۹۹-۱۰۰، بیروت‌، ۱۳۵۷- ۱۳۵۹ق‌.
۴۴. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۸۵ -۸۶، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۴۵. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، صید الخاطر، ج۱، ص۱۲.    
۴۶. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، صید الخاطر، ج۱، ص۴۷.    
۴۷. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۰۱-۱۰۳، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۴۸. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۳۴.    
۴۹. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۱۱-۱۱۳، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۵۰. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۳۵.    
۵۱. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۸۱ -۸۲، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۵۲. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۴۳.    
۵۳. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۹۳-۹۶، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۵۴. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱، ص۲۱.    
۵۵. سیوطی‌، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۳۰۸.    
۵۶. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص۱۲۴-۱۲۶، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۵۷. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۸، ص۴۷.    
۵۸. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، المنتظم‌، ج۱۰، ص۱۱۸، بیروت‌، ۱۳۵۷- ۱۳۵۹ق‌.
۵۹. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، صید الخاطر، ج۱، ص۱۵۹.    
۶۰. ابن‌ جوزی،‌ عبدالرحمان‌، مشیخة ابن‌ الجوزی‌، ج۱، ص‌ ۱۹۷-۲۰۲، به‌ کوشش‌ محمد محفوظ، بیروت‌، ۱۴۰۰ق‌/۱۹۸۰م‌.    
۶۱. ابن‌ رجب‌، عبدالرحمان‌، ذیل‌ طبقات‌ الحنابلة، ج۲، ص۴۶۳.    



مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن جوزی، ابوالفرج»، ج۴، ص۱۴۸۴.    


رده‌های این صفحه : ابن جوزی




جعبه ابزار