ارهاصات پیامبر اکرم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ارهاصات
پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) یعنی زمینه سازی‌هایی که برای
بعثت ایشان انجام گرفته‌است.
در سال چهلم پیش از
بعثت ، هم زمان با میلاد
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)
،
اصحاب فیل که قصد حمله به خانه
کعبه را داشتند، شکست خوردند:
«اَلَم تَرَ کَیفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِاَصحبِ الفیل».
داستان اصحاب فیل قضیه‌ای است که در آن نمی‌توان
شبهه کرد و در آن هنگامی که این قصه در
قرآن آمد برخی از کسانی‌که آن واقعه را دیده بودند هنوز از
دنیا نرفته و آن را به‌خاطر داشتند.
گرچه برخی
شرح صدر در آیه:«اَلَم نَشرَح لَکَ صَدرَک»
را امری جسمانی و مادی (شکافتن سینه حضرت) گرفته‌اند
ولی برخی از محققان آن را ناظر به سعه وجودی
رسول خدا به نور الهی دانسته‌اند که به واسطه آن گنجایش همه معارف الهی را یافته و در برابر آن‌ها احساس ضیق و تنگی نکرده‌است و درباره قصه‌ای که موهم مادی بودن شرح صدر است (و‌بعضی از تفاسیر آن را ذیل این آیه آورده‌اند) گفته‌اند داستان مذکور از قبیل
تمثل است و اعتقاد به مادی بودن آن اساساً باطل است.
چنان‌چه بتوان وقایعی را که در ارتباط با تحقق
نبوّت ، در عالم تکوین به وقوع می‌پیوندد،
ارهاص نامید، منع و
رجم شیاطین از
آسمان با تولد
عیسی (علیه‌السلام) و از همه آسمان‌ها با تولد
پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) که در روایتی از
امام صادق (علیه‌السلام) در ضمن
تفسیر «و‌حَفِظنها مِن کُلِّ شَیطن رَجیم»
وارد شده‌است
از ارهاصات آن‌ها خواهد بود.
افزون بر موارد قرآنی، در
تاریخ نیز نمونه‌های فراوانی از ارهاصات برای پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) گزارش شده‌است که برخی از آن‌ها عبارت‌ند از:
آشکار بودن نور
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در
پیشانی پدرانش
و‌فرو‌ریختن ۱۴ کنگره از
ایوان کسرا ؛
خاموش‌شدن
آتشکده فارس و خشک‌شدن دریاچه ساوه هنگام‌تولد حضرت،
سایه‌انداختن ابر بر سر حضرت
و سلام‌کردن سنگ‌ها به آن‌بزرگوار
و... .
گفتنی است سخن گفتن
حضرت‌زهرا(علیهاالسلام) در رحم
مادر و نیز خواندن
سوره مؤمنون به‌وسیله
علی (علیه‌السلام) لحظاتی پس از
ولادت افزون بر این‌که می‌تواند
ارهاص برای
ولایت خودشان باشد از ارهاصات پیامبر اکرم نیز محسوب می‌شود.
در میان متکلّمان معتزلی، آن‌ها که ارهاص را نپذیرفته‌اند، برخی از موارد قرآنی پیشین را بدین‌شکل پاسخ داده‌اند:
داستان اصحاب فیل، معجزه
خالد بن سنان است که او را در آن زمان
پیامبر می‌دانستند.
نزول
مائده بر
مریم و سخن‌گفتن فرشتگان با وی و باردار شدن ایشان بدون
همسر و باروَر شدن
نخل خشک و جاری‌شدن جوی
آب ، از معجزات
حضرت زکریا (علیه‌السلام) است.
سخن گفتن
عیسی (علیه‌السلام) در گهواره به‌دلیل کلام وی در قرآن «و‌جَعَلَنی نَبیّا»
معجزه و در زمان
نبوّت آن حضرت بوده‌است.
بحارالانوار؛ البدایة و النهایه؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تفسیر روح‌البیان؛ تفسیر العیاشی؛ التفسیر الکبیر؛ تلخیص المحصل؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ شرح المقاصد؛ شرح المواقف الایجی؛ الصحاح تاج‌اللغة و صحاح العربیه؛ الصحیح من سیرة‌النبی الاعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)؛ الفرقان فی تفسیر القرآن؛ کشف المراد شرح تجرید الاعتقاد؛ کشف‌المراد فی شرح تجرید الاعتقاد؛ لسان‌العرب؛ لغت‌نامه؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ مناقب آل ابی‌طالب؛ منتهی الامال؛ منشور جاوید (تفسیر موضوعی)؛ موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم؛ مهر تابان؛ المیزان فی تفسیر القرآن.
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «اِرهاص».
