• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ادوار عزاداری امام حسین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سیر تحول عزاداری امام حسین (علیه‌السّلام)، از موضوعات مهمی است که با وجود اهمیت آن، تاکنون پژوهش جامعی در این زمینه انجام نشده است. در این مقاله، با بررسی میزان آزادی شیعیان و گسترش تشیع به عنوان ملاک، به تقسیم‌بندی ادوار و مراحل عزاداری می‌پردازیم. در این نوشتار، عزاداری در دو دوره حضور ائمه و عصر غیبت و مراحل مختلف هر دوره تقسیم می‌شود. هدف از این بررسی، نشان دادن تطور عزاداری از حالت ساده و خودجوش اولیه به شکلی گسترده و متنوع در طول تاریخ است.



عزاداری برای امام حسین (علیه‌السّلام) از دیرباز در میان شیعیان رواج داشته و به عنوان یکی از مهم‌ترین شعائر مذهبی شناخته می‌شود. این سنت مذهبی در طول تاریخ، تحولات و دگرگونی‌های بسیاری را تجربه کرده است. این تحولات، در زمینه‌های مختلفی مانند اشکال عزاداری، محتوا و مضامین، آداب و رسوم و نقش و کارکرد عزاداری قابل مشاهده است. بررسی سیر تحول این سنت مذهبی، اهمیت بسیاری دارد، اما تاکنون پژوهش‌های جامع و دقیقی در این زمینه انجام نشده است.


در این مقاله، از میزان آزادی شیعیان و گسترش تشیع به عنوان ملاک برای تقسیم‌بندی ادوار و مراحل عزاداری استفاده شده است. بر این اساس خواهیم دید که چگونه این عزاداری‌ها از حالت ساده و خودجوش آغاز شده و به تدریج توسعه پیدا کرده است.


با‌ایـن مـلاک، مراسـم عزاداری امام حسین (علیه‌السّلام) بعد از شهادت آن حضرت، از لحاظ شکلی، به دو دوره مهـم یعنی دوران حضور ائمه و عصر غیبت تقسیم می‌شود که هر دوره خود به مراحـل کوچکی تقسیم می‌شود.

۳.۱ - دوره حضور ائمه

الف) عزاداری‌های اولیه در عصر امام سجاد؛
ب) از عصر امام باقر تا آغاز غیبت.

۳.۲ - دوره غیبت

الف) عصر حکومت آل بویه؛
ب) عزاداری از عصر غزنویان تا آغاز عصر صفویه؛
ج) عصر حکومت صفویه در ایران؛
د) دوره حکومت قاجار؛
ھ) دوره حکومت سلسله پهلوی.

• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۳۵-۳۳۶.






جعبه ابزار