ادات زائد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ادات زائد، ادات فاقد معنای خاص را می‌گویند.
«ادوات زائد» افاده معنای خاصی ندارند و در
قرآن به کار رفته‌اند.
۱. «ال» معانی فراوانی دارد، و گاهی به صورت زائد نیز استعمال شده است. زائد واقع شدن «ال» به دو گونه است:
الف)
زائده لازمه ؛ مانند: (والنجم اذا هوی)؛ "
سوگند به اختر (قرآن) چون فرود می‌آید".
در این جا اگر نجم به معنای «ثریا» باشد «ال» در «النجم» زائد است.
ب)
زائده غیر لازمه ؛ مثل «ال» در «الاذل» (... یخرجن الاعز منها الاذل...) ،
بنا بر
قرائت «یخرجن» به صورت
فعل لازم و به فتح یاء. بنابر این قرائت، «اذل» حال است و نمی‌تواند
معرفه باشد؛ پس «ال» آن زائد است.
۲. الی: (... فاجعل افئدة من الناس تهوی الیهم...)؛ "پس دلهای برخی از مردم را به سوی آنان گرایش ده".
۳. ان: (ولما ان جاءت رسلنا لوطا سیء بهم...)؛ "و هنگامی که فرستادگان ما به سوی
لوط آمدند به
علت (حضور) ایشان ناراحت شد".
۴. باء: (اسمع بهم وابصر...)؛ "چه شنوا و بینایند".
۵. فاء: (هذا فلیذوقوه حمیم وغساق...)؛ "این جوشاب و چرکاب است باید آن را بچشند".
۶. فی: (وقال ارکبوا فیها...)؛ "و (
نوح ) گفت در آن سوار شوید".
سیوطی در
الاتقان بیشتر
ادات تاکید را زائد می‌داند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ادات زائد».
