اخذ ما بالفعل مکان ما بالقوّه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اخذ ما بالفعل مکان ما بالقوه از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و یکی از مصادیق مغالطه سبب سوء اعتبار حمل است.

---

یکی از موارد سوء اعتبار حمل، مشتبه‌ شدن محمول بالقوه با محمول بالفعل است که به سبب حذف قید و عدم تصریح، دو قضیه با یکدیگر مشتبه می‌شوند؛ مثلاً هر گاه گفته شود: «هر ساکتی سخن می‌گوید»، اگر مقصود این باشد که در حال خاموشی بالفعل، سخن می‌گوید دروغ و محال است و اگر چنین اراده شده باشد که قوه سخن‌ گفتن در او موجود است، قضیه، راست و صحیح است.
محمول بالفعل نیز گاهی با «ما بالقوه» مشتبه می‌شود؛ مانند: «هیچ مردی نمی‌تواند سخن بگوید، زیرا زبان نگشوده است» که اگر در این قضیه، قصد شده باشد که هر مردی در زمان‌ نوزادی، زبان نگشوده است، صحیح، و فعلاً دروغ و باطل است.

---