محتسب لازم نبود پیوسته از شیوههای تنبیهی برای اصلاح رفتار شهروندان استفاده کند بلکه با آگاه کردن افراد نادان و با شیوهای ملاطفتآمیز و حتی با عفو و گذشت میتوانست امر به معروف و نهی از منکر کند.
محتسب برای تأدیبمجرمان و متخلفان میتوانست از عقاب یا توبیخ و تهدید و در صورت کارگر نشدن این شیوهها، از زدن یا تبعید یا حبس و یا جریمه مالی استفاده کند.
او برای تعزیر ، حق نداشت بیش از هشتاد تازیانه بزند، اما در عمل گاه به این موضوعشرعی توجه نمیشد.
تبعید کردن گاه با تنبیه دیگری نیز همراه میشد؛ بدین ترتیب که مجرم را به نحو تحقیرکنندهای در شهر میگرداندند، آبروی او را میریختند و سپس به تبعیدگاه میفرستادند.
گرداندن مجرم در شهر ( تشهیر ) گاه به منزله مجازاتی جدا بهکار گرفته میشد.