احمد بن محمد اسفراینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن محمد اسفراینی (
۳۴۴-
۴۰۶ق) از
فقها،
محدثان و مدرسان
شافعی مذهب در
قرن چهارم و پنجم بود. ایشان در مسجد
عبدالله بن مبارک بغداد به تدریس
فقه مشغول بود که شمار شاگردان ایشان را تا هفت صد نفر بیان نموده‌اند
ابوحامد احمد بن محمد بن احمد اسفراینی معروف به ابن ابی طاهر از علمای شافعی قرن چهارم و پنجم هجری بود.
در سال ۳۴۴ق در اسفراین به دنیا آمد. برخی او را مجهول النسب دانسته‌اند و در این مسئله که
بنده بوده یا
آزاد نیز تشکیک کرده‌اند.
ابن ابی طاهر در سال
۳۶۴ق به بغداد رفت و نزد
ابن مرزبان به آموختن
فقه شافعی پرداخت. پس از مرگ ابن مرزبان در ملازمت
ابوالقاسم عبدالعزیز بن عبداللّه دارکی (م
۳۷۵ق) درآمد و به علم آموزی ادامه داد.
ابراهیم بن محمد بن عبدک شعرانی استاد دیگر اوست.
ابن عماد سفر ابوحامد اسفراینی را به بغداد در سن کودکی دانسته و اضافه می‌کند در هفده سالگی
فتوا می‌داد.
او از محدثان و مدرسان نامدار زمان خود بود. در سال
۳۷۰ق در مسجد عبداللّه بن مبارک بغداد شروع به تدریس فقه کرد.
شمار حاضران در جلسات درس او را سیصد تا هفتصد نفر از مخالف و موافق گفته‌اند.
اسفراینی در سال
۳۹۸ق در فتنه
حنبلیان بغداد که در جریان آن به
خانه شیخ طوسی حمله شد، از بغداد خارج شده و به
دارالقطن رفت و پس از آرامش نسبی شهر به آنجا بازگشت.
از جمله شاگردان احمد بن محمد اسفراینی می‌توان به
هبة اللّه بن حسن لالکایی رازی (م
۴۱۸ق)،
زهیر بن حسین جذامی،
محمد بن اسماعیل طوسی (م
۴۵۹ق)،
احمد بن محمد امنکدری (م
۴۴۲ق)،
عبیداللّه بن احمد حرانی،
ابوسعد همدانی صفار(م
۴۶۱ق)
و بسیاری دیگر اشاره کرد.
ابن ابی طاهر اسفراینی در سال ۴۰۶ درگذشت و در
خانه اش به خاک سپرده شد، اما در سال
۴۱۰ق به مقبره باب حرب منتقل گشت.
آثار ابوحامد اسفراینی عبارت‌اند از:
مطول در اصول فقه،
الرونق در فقه،
شرح مختصر المزنی که در پنجاه مجلد اختلافات علما و اقوال، مآخذ و مناظره‌های شان را آورده است.
تعلیقة الکبری
و البستان در علم کلام.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد اسفراینی»، ج۳، ص۴۸.
