• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن علویه اصفهانی (مقاله‌سوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابن اسود احمد بن علویه کرمانی اصفهانی، از دانشمندان شیعه و از شعرای اهل بیت (علیهم‌السّلام) در قرن سوم هجری بوده است.



احمد بن علویه کرانی (یا کرمانی) اصفهانی معروف به «ابن اسود کاتب»، از بزرگان، نویسندگان و دانشمندان شیعه و از مجاهرین شعرای اهل بیت (علیهم‌السّلام) است. تولّدش در سال ۲۱۲ق، و وفاتش در حدود سال ۳۱۲ق یا یا ۳۲۱ق اتّفاق افتاده است.
[۸] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ذیل «احمد»، ص۱۲۲۲.



در عموم کتب رجال و حدیث و ادب، نام او به عظمت و بزرگی یاد شده است. وی از اصحاب ابوعلی لُغَذه بوده، و مدّت‌ها در خدمت احمد بن عبدالعزیز و دلف بن ابی دلف عجلی بوده، و از ندمای آنان محسوب می‌شده است. ابوحاتم سجستانی که خود از بزرگان شعر و ادب است، خطاب به اهل بصره می‌گوید: قسم به خدا این شاعر اصفهانی در محکم بودن اشعار و کثرت فوائد آن بر همه شما تفوّق یافته است. اشاره او به قصیده نونیّه موسوم به قصیده الفیّه در مدح حضرت علی (علیه‌السّلام) با این مطلع است:
ما بال عینک ثره الانسان عبری اللحاظ سقیمه الافجان


وی از ابراهیم بن محمد ثقفی همه مؤلّفات او را روایت می‌کند، و محمّد بن حسن بن ولید (م۴۲۳ق) و ابوعبداللّه حسین بن محمد بن عامر بن عمران بن ابی بکر اشعری و محمداحمد بن محمّد بن بشر، احمد بن محمد بن بشیر، جلال بن بشیر رحال و ابوجعفر بن بابویه از او روایت می‌کنند.


کتب زیر او است:
۱. الاعتقاد، یا دعاء الاعتقاد؛
۲. الفیّه، قصیده‌ای در هزار بیت، در مدح حضرت علی (علیه‌السّلام)؛
۳. الرّسائل المختاره، در ادعیه؛
۴. الشّیب و الخضاب.
[۳۷] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴.
[۳۸] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۱۸۵.
[۳۹] فقیه‌ایمانی، مهدی، تاریخ تشیّع اصفهان، ص۲۰۷-۲۱۰.
[۴۰] قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرّجال، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۶.
[۴۲] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۳۱۴.
[۴۳] تفضلی، آذر، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۴۶.



۱. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۲. تفرشی، مصطفی بن حسین، نقد الرّجال، ج۵، ص۲۵۴.    
۳. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۱۲.    
۴. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۰۷.    
۵. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۳۸۲.    
۶. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۳۸۳.    
۷. بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۵۷.    
۸. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ذیل «احمد»، ص۱۲۲۲.
۹. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۱۰. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۱۳.    
۱۱. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۰۷.    
۱۲. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۰۷.    
۱۳. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۰۷.    
۱۴. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۱۲.    
۱۵. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۳۸۳.    
۱۶. ابن شهرآشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۲۳.    
۱۷. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۰۹.    
۱۸. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی احوال الرجال، ج۱، ص۲۸۳.    
۱۹. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۲۰. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۱۳.    
۲۱. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ج۱، ص۶.    
۲۲. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۲۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة:القرن‌ الرابع‌ و هو نوابغ‌ الرواه‌، ج۱، ص۳۶.    
۲۴. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۲۵. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۱۲.    
۲۶. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲، ص۲۲۳.    
۲۷. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی احوال الرجال، ج۱، ص۲۸۳.    
۲۸. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۲۹. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۳۸۳.    
۳۰. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۳۸۳.    
۳۱. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی احوال الرجال، ج۱، ص۲۸۳.    
۳۲. امین عاملی‌، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۳، ص۲۲.    
۳۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة:القرن‌ الرابع‌ و هو نوابغ‌ الرواه‌، ج۱، ص۳۶.    
۳۴. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۱۳.    
۳۵. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۴۰۷.    
۳۶. ابن شهرآشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۲۳.    
۳۷. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴.
۳۸. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۱۸۵.
۳۹. فقیه‌ایمانی، مهدی، تاریخ تشیّع اصفهان، ص۲۰۷-۲۱۰.
۴۰. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرّجال، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۶.
۴۱. خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۵۷.    
۴۲. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۳۱۴.
۴۳. تفضلی، آذر، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۴۶.



مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۱۵۱.    






جعبه ابزار