• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن عبیداللّه ثقفی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





احمد بن عبیداللّه ثقفی عزیری (م. ۳۱۹ق) معروف به ابن عمّار از بزرگان شیعه بود محدث و شاعری که در قرن سوم و چهارم هجری قمری می‌زیست. در برخی منابع از ابن عمار به «حمار العزیر» یاد شده که گویا این لقب را اهل سنّت آن زمان برای طعن و استهزا به او داده بوده‌اند.



ابوالعباس احمد بن عبیداللّه بن محمد بن عمّار ثقفی عُزَیری، معروف به ابن عمّار از بزرگان شیعه بود.
از ابن عمار در برخی مآخذ با عنوان «حمار العزیر» یاد شده که گویا این لقب را اهل سنّت آن زمان به طعن و استهزا به او داده بوده‌اند. برخی نیز او را از قدریه دانسته‌اند. وی از دوستان ابن رومی و فردی تهیدست بود.
یاقوت گوید: ابن رومی، ابن عمار را عُزیر خواند. ابن عمار گفت: به چه سبب مرا چنین نامیدی؟ گفت عزیر با خدای خود مجادله کرد که چرا خون هفتاد هزار تن از بنی‌ اسرائیل به دست بخت النصر ریخته شد. خداوند به او وحی کرد که اگر مجادله را رها نکنی، نام تو را از دیوان نبوت محو می‌کنم. ابن عمار نیز چنین بود و از سرنوشت خود اظهار نارضایتی می‌کرد.


ابن عمار با قاسم بن عبیداللّه وزیر عباسی و فرزند او ارتباط داشت و با محمد بن داوود جراح هم نشین بود. ابن عمار از ابن جراح روایت حدیث می‌کرد و نیز از عثمان بن ابی شیبه، سلیمان بن ابی شیخ و عمر بن شبّه و دیگران روایت کرده است.
کسانی چون ابوالفرج اصفهانی، ابن جعابی، ابن زنجی، ابوعمر بن حیویه و دیگران از او روایت کرده‌اند. ابن عمار شعر نیز می‌سرود و یاقوت قطعه شعری از او به نقل از معجم الشعرای مرزبانی نقل کرده است.


سال درگذشت ابن عمار در منابع به اختلاف یاد شده، یاقوت در جایی ۳۱۰ و در جای دیگر ۳۱۴ هجری و الندیم ۳۱۹ هجری ضبط کرده‌اند.


ابن عمار دارای آثار و تالیفات فراوانی بود که عبارت‌اند از:
اخبار ابن الرومی والاختیارات من شعره؛ • اخبار ابی العتاهیه؛ • اخبار ابن نواس؛ • اخبار حجر بن عدی؛ • اخبار سلیمان بن ابی شیخ؛ • اخبار عبداللّه بن معاویه بن جعفر؛ • رسالة فی امر ابن المحرز المحدث؛ • رسالة فی بنی امیه؛ • رسالة فی تفضیل بنی‌هاشم و اولیائهم وذم بنی امیه واتباعهم؛ • الانواء؛ • الزیادات فی اخبار الوزراء؛ • المبیضّة فی اخبار مقاتل آل ابی طالب؛ • المناقضات، • مثالب ابی نواس، • الرسالة فی مثالب معاویه • و کتابی درباره خطاهای شعر ابوتمام.
[۱۴] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۴، ص۱۲۵.

۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۶، ص۲۹۰.    
۲. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۶.    
۳. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۱، ص۲۱۹.    
۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۳۶۴.    
۵. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۳۶۴.    
۶. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۲.    
۷. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۱۱۵.    
۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۱۱۵.    
۹. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۳۶۷.    
۱۰. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۳۶۷.    
۱۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۳۶۴.    
۱۲. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۲.    
۱۳. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۲.    
۱۴. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۴، ص۱۲۵.
۱۵. دارقطنی، علی بن عمر، المؤتلف والمختلف، ج۴، ص۱۷۵۲.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۳، ص۴۷۲.    
۱۷. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۱۸.    
۱۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۱۶۶.    
۱۹. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۱.    
۲۰. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۷۶.    
۲۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب، ج۲، ص۳۳۸.    
۲۲. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۰، ص۲۱۷    .
۲۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۴۶۷.    
۲۴. عسقلانی، ابن حجر، تبصیر المنتبه، ج۳، ص۹۴۷.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد عزیری»، ج، ج۲، ص۱۰۷.






جعبه ابزار