اجهاز (اصطلاحات نظامی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اجهاز،
اصطلاحی در
فقه نظامی به معنی سخت گرفتن و سرعت در اتمام کار و کشتن
مجروح است؛ البته
اسلام دستور به
مدارا و
احسان با مجروح جنگی داده که در
روایات نیز به آن اشاره شده است.
اجْهازْ از ماده جهز، در لغت در مورد مجروح جنگی به کار رفته است و به معنی سخت گرفتن و سرعت در اتمام کار و کشتن مجروح است.
در اصطلاح فقه نظامی نیز همین منظور است. البته اسلام دستور به احسان و مدارای با مجروح جنگی داده است؛ به خصوص اگر مجروح مسلمان
باغی باشد که مرکزیت و سازمانی ندارد و یا سازماندهی آنان از هم پاشیده است؛ امّا آنان‌که هنوز مرکزیت و پایگاهی دارند، کشته می‌شوند.
حفص بن غیاث می‌گوید: از
امام صادق (علیه‌السّلام) حکم دو
طائفه مسلمان، یکی باغی و دیگری
عادل، که با هم می‌جنگند و عادل پیروز شده را پرسیدم.
فرمود:
اهل عدل نباید فراریان را تعقیب کنند، و اسیرانشان را بکشند، و مجروحان را به
قتل برسانند. البته این حکم وقتی است که پایگاهی برای اهل بغی باقی نمانده است.
اما اگر هنوز مرکزیت و تشکیلات و پایگاهی دارند، اسیرانشان کشته می‌شوند، فراریانشان مورد تعقیب قرار می‌گیرند و مجروحانشان به قتل می‌رسند. ( و جریحهم یجاز علیه).
امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) در
جنگ جمل به فرمانده پیشرو خود
مالک اشتر نوشت: «... و لایجهز علی جریح؛ بر مجروحان جنگی اجهاز نکند.»
همچنین امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) در
جنگ نهروان چهارصد مجروح جنگی اهل نهروان را به خانواده‌شان تحویل داد تا به مداوای آنان بپردازد و (لم یجهز علیهم) و بر آنان اجهاز نکرد و آنان را نکشت.
اما حکم مجروحان غیر مسلمان به دست
امام مسلمین است.
•
جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۰.
