• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اجهاز (اصطلاحات نظامی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اجهاز، اصطلاحی در فقه نظامی به معنی سخت‌ گرفتن و سرعت در اتمام کار و کشتن مجروح است؛ البته اسلام دستور به مدارا و احسان با مجروح جنگی داده که در روایات نیز به آن اشاره شده است.



اجْهازْ از ماده جهز، در لغت در مورد مجروح جنگی به کار رفته است و به معنی سخت‌ گرفتن و سرعت در اتمام کار و کشتن مجروح است.
[۱] كراع النمل، علی بن حسن، المنجد، ماده جهز.



در اصطلاح فقه نظامی نیز همین منظور است. البته اسلام دستور به احسان و مدارای با مجروح جنگی داده است؛ به خصوص اگر مجروح مسلمان باغی باشد که مرکزیت و سازمانی ندارد و یا سازماندهی آنان از هم پاشیده است؛ امّا آنان‌که هنوز مرکزیت و پایگاهی دارند، کشته می‌شوند.


حفص بن غیاث می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السّلام) حکم دو طائفه مسلمان، یکی باغی و دیگری عادل، که با هم می‌جنگند و عادل پیروز شده را پرسیدم.
فرمود: اهل عدل نباید فراریان را تعقیب کنند، و اسیرانشان را بکشند، و مجروحان را به قتل برسانند. البته این حکم وقتی است که پایگاهی برای اهل بغی باقی نمانده است.
اما اگر هنوز مرکزیت و تشکیلات و پایگاهی دارند، اسیرانشان کشته می‌شوند، فراریانشان مورد تعقیب قرار می‌گیرند و مجروحانشان به قتل می‌رسند. ( و جریحهم یجاز علیه).


امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) در جنگ جمل به فرمانده پیشرو خود مالک اشتر نوشت: «... و لایجهز علی جریح؛ بر مجروحان جنگی اجهاز نکند.»


همچنین امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) در جنگ نهروان چهارصد مجروح جنگی اهل نهروان را به خانواده‌شان تحویل داد تا به مداوای آنان بپردازد و (لم یجهز علیهم) و بر آنان اجهاز نکرد و آنان را نکشت.


اما حکم مجروحان غیر مسلمان به دست امام مسلمین است.


۱. كراع النمل، علی بن حسن، المنجد، ماده جهز.
۲. محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۳۶، مکتبة العلمیة الاسلامیه.    
۳. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۵، بیروت.    
۴. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۵، بیروت.    
۵. احمدی میانجی، علی، الاسیر فی الاسلام، ص۱۶۶.    



جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۰.    






جعبه ابزار