اجتناب از ابهام

اجتناب از ابهام در علم منطق به معنای پرهیز از کلام مبهم و محتمل‌الوجوه است.

فهرست مندرجات

۱ - توضیح اصطلاح

در مباحث مربوط به توابع خطابه که شامل تحسینات و تزیینات کلام است، بحث درباره آراستن سخن به کمک صنعت بدیع، معانی و بیان، و پیراستن کلام از اموری است که باعث ردائت، پستی و زشتی آن می‌شود. یکی از اموری که خطیب در خطابه‌اش باید از آن اجتناب کند، این است که از ابهام، مغالطه و احتمال ضدین دوری کند، زیرا ابهام‌گویی، انسان را به ورطه مغالطه کشانده، از خطابه دور می‌کند، در حالی که هدف گوینده، اثبات حق، فهماندن مطلب خویش و قانع‌ ساختن شنوندگان درباره امری است که می‌خواهد آنها را به آن وادار کند.
البته ابهام‌گویی که مغالطه و احتمال ضدّین را در بر دارد، در شعر؛ به دلیل ویژگی شعر؛ از تزیینات محسوب می‌شود. همچنین این امر، برای کاهنان و منجّمان مفید است، زیرا همواره می‌خواهند برای سخن خود، محملی داشته باشند تا اگر کذب یک طرف آشکار شد به وجه دیگر کلام تمسک کنند.

۲ - پانویس

[ویرایش]

۱.	↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۷۵.

۳ - منبع