اجازه به مجاز غیر معین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اجازه به مجاز غیر معین، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به اجازه نقل حدیث به عموم راویان اطلاق می‌گردد.

---

مشایخ اجازه به صور گوناگونی به افراد، اجازه نقل حدیث می‌دهند. یکی از آن صور، آن است که از سوی آنان اجازه عام صادر شود که اصطلاحا از آن به "اجازه به مجاز غیر معین" تعبیر می‌شود.

---

این نوع از اجازه دو صورت دارد:

۲.۱ - مجاز فیه معین

آن‌چه که نسبت به آن، اجازه نقل داده شده، معیّن و مشخص است؛
مثل این که شیخ اجازه بگوید: "اجزت لجمیعِ المسلمین الکتابَ الفلانی" به همه مسلمانان اجازه دادم که فلان کتاب را روایت کنند و یا بگوید: "اجزت لکلِ احدٍ الکتابَ الفلانی" به همه افراد اجازه دادم که فلان کتاب را روایت نمایند. این نوع، اجازه به مجاز غیر معین در مجاز فیه معین است.

۲.۲ - مجاز فیه غیر معین

آن‌چه که نسبت به آن اجازه نقل داده شده مشخص و معین نباشد اعم از این که مجاز معین و یا غیر معین باشد مانند این که استاد حدیث بگوید: "اجزت لجمیع المسلمین کلما یجوز الی روایته" به همه مسلمانان اجازه دادم تا همه آن چه را که من اجازه نقل آن‌ها را دارم روایت کنند و یا این که بگوید: "اجزت لفلانی کلما یجوز لی روایته". به فلانی اجازه دادم تا همه آن‌چه را که من اجازه نقل آن را دارم روایت کند. این نوع، اجازه به مجاز غیر معین در مجاز فیه غیر معین، است.

---

در مورد جواز و عدم جواز "اجازه به مجاز غیر معین" اختلاف است:
جمعی قائل به جواز هستند. از آن جمله شهید اول از استاد خود ابن معیه، برای خود، فرزندان و تمام مسلمانانی که قسمتی از زندگی او را درک کرده‌اند در خواست اجازه نقل حدیث نموده است و ایشان نیز به در خواست شهید جواب مثبت و اجازه نقل روایت داده است؛
گروهی نیز گفته‌اند این نوع از اجازه، جایز نیست.
از این اصطلاح به اجازه عام (مجاز له عام) نیز تعبیر شده است.

---

در تنظیم این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:

• سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه.    
• عاملی، علی بن احمد، الرعایة فی علم الدرایه.    
• سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی.    
• مدیر شانه‌چی، کاظم، علم الحدیث.
• مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه.    

---