إِثْم (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِثْم (به کسر همزه و سکون ثاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای گناه،
خمر،
قمار و کار حرام است.
كلمه اثم با سایر مشتقات آن ۴۸ بار در قرآن به كار رفته است.
مشتقات
إِثْم که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
اِثْمٌ (به کسر الف و سکون ثاء) به معنای ضرر؛
اَثاماً (به فتح الف) به معنای عذاب و عقوبت؛
اَثِیمٍ (به فتح الف و کسرثاء) به معنای گنهکار؛
تَاْثِیماً (به فتح تاء و سکون همزه) به معنای نسبت دادن گناه است.
إِثْم به معنای گناه، خمر، قمار و کار حرام است.
نام کارهایی است که از
ثواب باز می‌دارند.
به مواردی از
إِثْم که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما اِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ اِثْمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما)(از تو از خمر و قمار می‌پرسند، بگو در آن دو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است.)
به نظر می‌آید که معنی اصلی اثم، ضرر باشد. از مقابله اثم با منافع و اثمهما بانفعهما به دست می‌آید که معنی اصلی آن ضرر است زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است.
در
المنار ذیل
آیه فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد .
در این صورت به گناه، قمار، خمر و مطلق کار حرام از آن جهت اثم گفته شده که ضررند و از خیر باز می‌دارند.
(و هر كس چنين كند، مجازات سختى خواهد ديد.)
اثام به معنای عذاب و عقوبت است، گویا به عذاب از آن جهت اثام اطلاق شده که مسبّب از اثم است و از باب تسمیه مسبّب به اسم سبب است.
(وَ مَنْ یَکْتُمْها فَاِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ) (هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است.)
آثم یعنی: گناهکار به ضرر افتاده
(وَیْلٌ لِکُلِّ اَفَّاکٍ اَثِیمٍ)(واى بر هر دروغگوى گنهكار.)
(لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَاْثِیماً) (یعنی در
بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه به یکدیگر نمی‌شنوند.)
تَاْثِیمٌ نسبت دادن گناه به دیگری است.
كلمه اثم با سائر مشتقات آن ۴۸ بار در قرآن به كار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اثم»، ج۱، ص۲۴.
