• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اتمام ‌حجت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



پایان مرحله تبلیغ و بیان، در روند هدایت و ثبوت تکلیف و پایان گفت وگو و مناظره در برخورد با کافران را اتمام حجت گویند.




قرآن کریم در بیان مراحل هدایت، از مقطعی یاد می‌کند که حقیقت در آن، به‌طور کامل و روشن بر مردم آشکار شده و دیگر جای هیچ‌گونه شبهه و پرسشی باقی نمانده و هرگونه اعتراضی نامعقول و برخاسته از عناد و لجاجت است. اندیشه‌وران مسلمان بر این مقطع نام «اتمام‌حجّت» نهاده‌اند.



این اصطلاح در حوزه‌های کلام، اصول فقه و فقه سیاسی با روی‌کردهای گوناگون کاربرد دارد.



این تعبیر در قرآن به صراحت نیامده; امّا دسته‌های متعدّدی از آیات بر آن اشاره دارند:
آیات نافی هرگونه احتجاج و بهانه از سوی مردم پس از آشکاری راه هدایت، بی‌فایدگی عذرآوری‌هایشان، آیات بلاغ و بیان که به روشنی کامل پیام خداوند اشاره دارند و آیات بیان‌گر عدالت خداوند در عذاب گمراهان، آیات مشتمل بر تهدیدهای پیامبران، برخی تهدیدهای سیاسی و اجتماعی از سوی حاکمان الهی به دشمنان و مخالفان کافر و مشرک و آیات پرهیز دهنده پیامبر از هرگونه گرایش به خواسته‌های غیر الهی مردم و روی‌گردانی از فرمان‌های خداوند پس از آشکاری کامل آن‌ها بر حضرت.


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۱۵۰.    
۲. نساء/سوره۴، آیه۱۶۵.    
۳. انعام/سوره۶، آیه۱۴۹.    
۴. شوری/سوره۴۲، آیه۱۵‌‌۱۶.    
۵. توبه/سوره۹، آیه۶۶.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۹۴.    
۷. قیامت/سوره۷۵ف آیه۱۵.    
۸. اعراف/سوره۷، آیه۷۹.    
۹. اعراف/سوره۷، آیه۹۳.    
۱۰. هود/سوره۱۱، آیه۵۷.    
۱۱. احقاف/سوره۴۶، آیه۳۵.    
۱۲. قمر/سوره۵۴، آیه۴‌‌۵.    
۱۳. بقره/سوره۲، آیه۲۰۹.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۲۵۶.    
۱۵. نساء/سوره۴، آیه۱۱۵.    
۱۶. مائده/سوره۵، آیه۱۹.    
۱۷. انفال/سوره۸، آیه۶.    
۱۸. انفال/سوره۸، آیه۴۲.    
۱۹. توبه/سوره۹، آیه۷۰.    
۲۰. توبه/سوره۹، آیه۱۱۵.    
۲۱. فصلت/سوره۴۱، آیه۵۳.    
۲۲. محمد/سوره۴۷، آیه۲۵‌.    
۲۳. محمد/سوره۴۷، آیه۳۲.    
۲۴. انعام/سوره۶، آیه۱۳۱.    
۲۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۵.    
۲۶. مرسلات/سوره۷۷، آیه۵۶.    
۲۷. آل‌عمران/سوره۳، آیه۶۱.    
۲۸. هود/سوره۱۱، آیه۶۴.    
۲۹. طه/سوره۲۰، آیه۶۱.    
۳۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۶.    
۳۱. قمر/سوره۵۴، آیه۳۶.    
۳۲. توبه/سوره۹، آیه۱‌‌۵.    
۳۳. نمل/سوره۲۷، آیه۳۷.    
۳۴. بقره/سوره۲، آیه۱۲۰.    
۳۵. بقره/سوره۲، آیه۱۴۵.    
۳۶. رعد/سوره۱۳، آیه۳۷.    



دانشنامه موضوعی قرآن.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی | واژگان قرآنی




جعبه ابزار