ابونعیم اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن عبداللّه اصفهانی(
۳۳۶-
۴۳۰ق)
فقیه و
محدث اصفهانی در
قرن چهارم و پنجم هجری قمری بود. برخی او را
ثقه دانسته و برخی او را به دلیل روایت
احادیث ضعیف و حتی مجهول و
تسامح و
تساهل او در نقل حکایات
صوفیان مورد انتقاد قرار داده‌اند.
ابونعیم احمد بن عبداللّه بن احمد بن اسحاق اصفهانی مهرانی در سال ۳۳۶ق در اصفهان چشم به جهان گشود.
به گزارش منابع او نخست در سال
۳۴۴ در اصفهان و نزد پدرش و نیز
عبداللّه بن جعفر بن فارس به کسب دانش و استماع حدیث پرداخت. از دیگر شیوخ متقدم او کسانی چون
احمد بن بندار شعّار،
ابوالشیخ اصفهانی،
ابوالقاسم طبرانی و
ابواحمد عسّال را می‌توان برشمرد.
ابونعیم از سال
۳۵۶ برای آموختن و استماع حدیث به مشرق و مغرب قلمرو اسلامی سفر کرد و شهرها و سرزمین‌های مختلف
گرگان،
خراسان،
همدان،
عراق،
حجاز،
شام،
مصر،
صقلیه و
اندلس را درنوردید و در این سفرها که دست کم تا
۳۵۹ ادامه داشت،
ابونعیم از بسیاری از شیوخ زمان خود همچون
دارقطنی،
حاکم نیشابوری،
ابوبکر آجری،
ابوبکر قطیعی و
ابن صوّاف بهره جست.
ابونعیم شاگردان و راویان بسیاری داشت و از این میان کسانی چون
خطیب بغدادی،
ابوسعد مالینی و
ابوعلی حداد را می‌توان نام برد.
آوازه ابونعیم چنان بالا گرفت که از مشاهیر محدثان اصفهانش دانسته‌اند. درباره
جرح و تعدیل او سخن‌ها گوناگون است، گروهی او را ثقه دانسته
و برخی او را به دلیل روایت احادیث ضعیف و حتی مجهول و تسامح و تساهل او در نقل حکایات
صوفیان مورد انتقاد قرار داده‌اند.
سبکی، ابونعیم را از
شافعیان شمرده است.
از طرف دیگر
ابن عساکر از وی با عنوان
اشعری یاد کرده
و
ابن جوزی نیز او را متمایل به اشعریان دانسته است.
وی در سال ۴۳۰ق در اصفهان از دنیا رفت.
به گفته برخی، مزاری در محله آب بخشان اصفهان وجود دارد که منسوب به ابونعیم است که گویا سنگ نوشته‌ای هم داشته است.
آثار وی عبارت‌اند از:
مانزل من القرآن فی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)؛ •منقبة المطهرین و مرتبة الطیبین؛
•حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، معرفة الصحابه؛ •فضائل الصحابه؛ •دلائل النبوه؛ •صفة الجنه؛ •المستخرج علی البخاری؛ •المستخرج علی المسلم؛ •تاریخ اصفهان (ذکر اخبار اصبهان)؛
•فضائل الجنه؛
•الاربعین فی الحدیث؛ •حرمة المساجد؛ •الطب النبوی؛ •فضل اللّه لعالم العفیف؛ •الریاضة والادب؛ •المهدی؛ •معجم الشیوخ؛
•طبقات المحدثین و الرواة؛ •الشعراء؛
•فضائل الخلفاء؛ •الفوائد مختصر الاستیعاب؛ •الفتن.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد اصفهانی»، ج۳، ص۵۱.
