• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوقبیصه مروان بن مهلب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوقَبیصه مروان بن مهلب از شخصیت‌های خاندان آل‌مهلب می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی اصالتا ایرانی‌ منسوب به مهلّب بن ابی‌صُفره بوده، که در اوایل ظهور اسلام برآمد و لااقل تا سده ۷قمری/۱۳میلادی امیران، وزیران، شاعران و دانشمندانی از آن برخاستند.


ابوقَبیصه مروان بن مهلب، (‌۱۰۲ق/۷۲۰م) نخستین‌بار در وقایع سال ۹۰ق/۷۰۹م از او آشکارا یاد شده است. وی در این سال برادران خود یزید و مفضل و عبدالملک را که در زندان حجاج بن یوسف بودند، مدد رسانید تا گریختند و به فلسطین رفتند.
[۱] محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۰۹، به کوشش یان دخویه، لیدن، ۱۸۸۳-۱۸۸۵م، فهرست.


در روزگار خلافت سلیمان بن عبدالملک، مروان حکومت یمامه یافت،
[۲] خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ج۱، ص۴۲۹، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م، فهرست.
اما به نظر می‌رسد که پس از سلیمان از آن مقام عزل شد، زیرا در سال ۱۰۱ق/۷۱۹م که یزید بن مهلب بر خلیفه شورید، مروان در بصره بود و مردم را به بیعت با یزید و جنگ با شامیان می‌خواند،
[۳] محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص۳۴۰.    
ولی چیزی نگذشت که عدی ابن ارطاه او را با جمعی دیگر از مهلبیان دستگیر کرد و به زندان افکند. پس از آن‌که برادرش یزید بر بصره چیره شد، او را آزاد ساخت و امارت بصره را به وی واگذاشت و خود به واسط رفت.
[۴] خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ج۲، ص۴۸۲، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م، فهرست.
[۵] عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۵، ص۷۶، بیروت، ۱۴۰۲ق، فهرست.    
پس از شکست آل‌مهلب از مسلمة بن عبدالملک و قتل یزید، مروان نیز همراه سایر مهلبیان به قندابیل رفت و در آخرین جنگی که میان آنان و سپاه هلال بن احوز مازنی درگرفت، کشته شد.
[۶] محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۴۱۳، به کوشش یان دخویه، لیدن، ۱۸۸۳-۱۸۸۵م، فهرست.
[۷] عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۵، ص۸۶، بیروت، ۱۴۰۲ق، فهرست.    


۱. ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۰۹، به کوشش یان دخویه، لیدن، ۱۸۸۳-۱۸۸۵م، فهرست.
۲. ↑ خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ج۱، ص۴۲۹، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م، فهرست.
۳. ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص۳۴۰.    
۴. ↑ خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ج۲، ص۴۸۲، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م، فهرست.
۵. ↑ عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۵، ص۷۶، بیروت، ۱۴۰۲ق، فهرست.    
۶. ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۴۱۳، به کوشش یان دخویه، لیدن، ۱۸۸۳-۱۸۸۵م، فهرست.
۷. ↑ عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۵، ص۸۶، بیروت، ۱۴۰۲ق، فهرست.    


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مهلب»، ج۲، ص۴۷۳.    




جعبه ابزار