• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعالیه حسن بن مالک شامی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعالیه حسن بن مالک شامی (م پس از ۲۴۰ هـ)، از شاعران قرن سوم هجری قمری بود. وی زمانی تادیب و تعلیم فرزند مامون عباسی را به عهده داشته است.


ابوعالیه حسن بن مالک شامی، مرزبانی نام وی را حسن،
[۱] یغموریی، یوسف بن احمد، نور القبس، ص۷۸.    
و ابن‌خلکان نیز در موردی حسن و در جایی احمد ذکر کرده است.
[۲] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۱۷۶.    
[۳] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۷، ص۲۴۳.    

وی از موالیان «عمیین» یا قبیله بنو عم قومی از مردمان فارس بود که در ایام خلیفه دوم در طایفه بنی‌تمیم در بصره اقامت داشتند.
[۴] ابن‌شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۳۵۰.    
[۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۰۹.    

ابوعالیه همچون طایفه هم‌پیمان خود در بصره می‌زیست، ولی سرانجام به بغداد کوچید. علوم خویش از جمله شعر و ادبیات را از اساتید معروفی چون عبدالملک اصمعی و ابوالعباس ثعلب، از برجستگان علم لغت و ادبیات عرب فرا گرفت.
[۶] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۸۴.
ابوعالیه شاعری خوش‌سخن، ادیب و روایتگر اخبار و اشعار بود و زمانی به تادیب و تعلیم عباس فرزند مامون خلیفه عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) اشتغال داشت و با خود مامون عباسی نیز مجالست می‌کرد. وی در رثای احمد بن معدل نیز اشعاری سروده است.
[۷] یغموریی، یوسف بن احمد، نور القبس، ص۲۱۰.    


مجموع سروده‌های ابوعالیه پنجاه برگ بوده است.
[۸] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۱.    


تاریخ دقیق درگذشت ابوعالیه معلوم نیست، ولی پس از سال ۲۴۰ هـ بوده است.
[۹] ابن‌شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۳۵۰.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۱، ص۱۱۶.    
[۱۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۱، ص۴۶۶.    
[۱۲] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۴۹۷.


۱. ↑ یغموریی، یوسف بن احمد، نور القبس، ص۷۸.    
۲. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۱۷۶.    
۳. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۷، ص۲۴۳.    
۴. ↑ ابن‌شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۳۵۰.    
۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۰۹.    
۶. ↑ سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۸۴.
۷. ↑ یغموریی، یوسف بن احمد، نور القبس، ص۲۱۰.    
۸. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۱.    
۹. ↑ ابن‌شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۳۵۰.    
۱۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۱، ص۱۱۶.    
۱۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۱، ص۴۶۶.    
۱۲. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۴۹۷.


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۶۱، برگرفته از مقاله «ابوعالیه حسن بن مالک شامی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان قرن 3 (قمری) | شاعران قرن سوم
جعبه ابزار