• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوسعید حسن بن حسین سکّری مهلبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوسعید حسن بن حسین سکّری مهلّبی بکری بغدادی ازدی (۲۱۲-۲۷۵ هـ)، لغت‌شناس، نسب‌شناس و عالم به اخبار و تاریخ گذشتگان و از علمای نحوی در قرن سوم هجری قمری بود.


ابوسعید حسن بن حسین بن عبدالله سکّری مهلّبی بکری بغدادی ازدی، اهل بصره بود. می‌گوید: او از دانشمندان لغت‌شناس، نسب‌شناس و عالم به اخبار و تاریخ گذشتگان بود. سکری نزد بزرگانی چون ابوحاتم سجستانی، عباس بن فرج ریاشی و محمد بن حبیب بغدادی دانش آموخت.
[۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۰۷.    
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۲۸۶.    
[۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۱، ص۱۶۴.    
[۴] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۳، ص۵۵.    

در بغداد نیز در مجلس درس ابوزکریای فراء، ادیب و نحوی مشهور حضور یافت و ادبیات و نحو را از وی فرا گرفت. بنا بر برخی روایات، روزی در درس استاد به بعضی گفته‌های وی انتقاد کرد و اشکال او مورد تایید و تحسین استاد واقع گردید.
[۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۵۵.    
[۶] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۵۲.    
وی را فردی موثق دانسته‌اند.
[۷] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ص۱۶۰.    
[۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۳۲۴.    

او شاگردان و راویانی را تربیت کرده که از آن میان افرادی چون ابوسهل بن زیاد قطان، محمد بن احمد بن ابراهیم حکیمی و محمد بن عبدالملک تاریخی را می‌توان نام برد.
[۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۳۳۳.    
گفته‌اند که سکری از خط خوشی برخوردار بود و دست نوشته‌هایش به دور از اشتباه و غلط تلقی شده است.
[۱۰] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۰۶.    


حسن سکری در سال ۲۰۲ هـ زاده شد.
[۱۱] فیروزآبادی، ابوطاهر محمد بن یعقوب، البلغة فی تاریخ ائمة اللغه، ص۵۷.
خطیب بغدادی تولد او را به سال ۲۱۲ هـ نوشته است.
[۱۲] ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۲۶۸.    
[۱۳] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۶۷.    


حسن سکری به سال ۲۷۵ یا ۲۹۰ هـ درگذشت.
[۱۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۰۸.    
[۱۵] زبیدی، محمد بن حسن، طبقات النحویین و اللغویین، ص۱۸۳.    
[۱۶] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۴۳۵.    
[۱۷] ابن‌وردی، عمر بن مظفر، تاریخ ابن الوردی، ج۱، ص۲۳۲.    
[۱۸] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۵۴.    


حسن سکری علاوه بر جمع‌آوری سروده‌های بسیاری از شاعران و قبایل مشهور عرب، آثار و تالیفات متعددی دارد و قفطی به ذکر بسیاری از آنها پرداخته است.
[۱۹] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۱، ص۳۲۷.    
شاعران برجسته‌ای چون امری القیس، زهیر، اعشی، هدبة بن خشرم، هذیل، ابونواس، نابغه جعدی و نابغه ذبیانی از جمله کسانی‌اند که سکری اشعار آنها را گردآوری کرده و با خط خویش نگاشته است.
[۲۰] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۱۸۸.    
[۲۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۵۰۲.    

آثار او عبارت‌اند از: الوحوش، النبات، المناهل و القری، الابیات السائره،
[۲۲] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۰۶.    
[۲۳] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۶۷.    
کعاب البنات
[۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۳۳۳.    
و النقائص.
[۲۵] حموی، ياقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۸، ص۹۶.
[۲۶] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۱۹.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۷] علم‌الهدی، سیدمرتضی، الامالی، ج۱، ص۳۲۳.
[۲۸] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۳، ص۵۵.    


۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۰۷.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۲۸۶.    
۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۱، ص۱۶۴.    
۴. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۳، ص۵۵.    
۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۵۵.    
۶. ↑ امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۵۲.    
۷. ↑ ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ص۱۶۰.    
۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۳۲۴.    
۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۳۳۳.    
۱۰. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۰۶.    
۱۱. ↑ فیروزآبادی، ابوطاهر محمد بن یعقوب، البلغة فی تاریخ ائمة اللغه، ص۵۷.
۱۲. ↑ ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۲۶۸.    
۱۳. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۶۷.    
۱۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۰۸.    
۱۵. ↑ زبیدی، محمد بن حسن، طبقات النحویین و اللغویین، ص۱۸۳.    
۱۶. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۴۳۵.    
۱۷. ↑ ابن‌وردی، عمر بن مظفر، تاریخ ابن الوردی، ج۱، ص۲۳۲.    
۱۸. ↑ ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۵۴.    
۱۹. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۱، ص۳۲۷.    
۲۰. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۱۸۸.    
۲۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۵۰۲.    
۲۲. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۰۶.    
۲۳. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۶۷.    
۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۳۳۳.    
۲۵. ↑ حموی، ياقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۸، ص۹۶.
۲۶. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۱۹.    
۲۷. ↑ علم‌الهدی، سیدمرتضی، الامالی، ج۱، ص۳۲۳.
۲۸. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۳، ص۵۵.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۶۰، برگرفته از مقاله «ابوسعید حسن بن سکّری مهلّبی بکری».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 275 (قمری) | درگذشتگان سال 290 (قمری) | زادگان سال 202 (قمری) | زادگان سال 212 (قمری) | لغت شناسان سده سوم(قمری) | نحویان سده سوم(قمری)
جعبه ابزار