• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوجعفر احمد بن یوسف عجلی کاتب کوفی قفطی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوجعفر احمد بن یوسف عجلی کاتب کوفی قفطی (م ۲۱۳ هـ)، شاعری بدیهه‌گو، غزل‌سرا، مداح و هجوگو، نیکوبیان، فصیح، خوش‌خط و از عالی‌ترین و زیرک‌ترین کاتبان مامون عباسی بود.


ابوجعفر احمد بن یوسف بن قاسم بن صبیح عجلی کاتب کوفی قفطی، اهل و ساکن کوفه و از موالی بنی‌عجل بود.
احمد از مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) و عبدالحمید بن یحیی کاتب روایت می‌کند و فرزندش محمد، علی بن سلیمان اخفش و دیگران از او روایت نموده‌اند.
[۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۵۶۱.    

او در عصر خود شاعری بدیهه‌گو،
[۲] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۲۷۲.    
غزل‌سرا، مداح و هجوگو، نیکوبیان، فصیح، خوش‌خط و از عالی‌ترین و زیرک‌ترین کاتبان مامون عباسی بود و با محمد بن یسیر، ابراهیم بن مهدی و ابوالعتاهیه رابطه دوستانه داشت.
[۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۴۲۵.    


به نوشته ابن‌عساکر، او به همراه مامون سفری به دمشق داشته و در حکومت وی، مسئولیت دیوان رسائل را بر عهده داشت.
[۴] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۱۱۴.    
مامون وی را بعد از احمد بن ابی‌خالد احول به سمت وزارت خود منصوب نمود.
[۵] صولی، محمد بن یحیی، الاوراق، ج۱، ص۲۰۶.    


اثر او پنجاه ورقه شعر و رسائل است که معروف و مشهور بود.
[۶] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۰.    
پاره‌ای از اشعار او در الاغانی آمده است.
[۷] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۹۱.    


عجلی سرانجام با سعایت برخی از نزدیکان دستگاه حکومت، مورد خشم مامون عباسی قرار گرفت و به امر او و با شکنجه به وسیله بخور عنبر به سال ۲۱۳ یا ۲۱۴ هـ در بغداد از دنیا رفت.
[۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۵۶۷.    
[۹] صولی، محمد بن یحیی، الاوراق، ج۱، ص۲۳۵.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۰] ابن‌تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۰۶.    
[۱۱] ابن‌معتز، عبدالله بن محمد، طبقات الشعراء، ص۲۸۰.    
[۱۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۱۸۱.    
[۱۳] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۸۹.    
[۱۴] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۴۷۸.    
[۱۵] ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۳، ص۳۲۹.    
[۱۶] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۱۳.    
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۵، ص۴۷.    
[۱۸] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۱۲۴.
[۱۹] ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ص۷۹.    
[۲۰] ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۸۱.    
[۲۱] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل، ج۶، ص۴۰۹.    


۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۵۶۱.    
۲. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۲۷۲.    
۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۴۲۵.    
۴. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۱۱۴.    
۵. ↑ صولی، محمد بن یحیی، الاوراق، ج۱، ص۲۰۶.    
۶. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۰.    
۷. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۹۱.    
۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۵۶۷.    
۹. ↑ صولی، محمد بن یحیی، الاوراق، ج۱، ص۲۳۵.    
۱۰. ↑ ابن‌تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۰۶.    
۱۱. ↑ ابن‌معتز، عبدالله بن محمد، طبقات الشعراء، ص۲۸۰.    
۱۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۱۸۱.    
۱۳. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۸۹.    
۱۴. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۴۷۸.    
۱۵. ↑ ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۳، ص۳۲۹.    
۱۶. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۱۳.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۵، ص۴۷.    
۱۸. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۱۲۴.
۱۹. ↑ ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ص۷۹.    
۲۰. ↑ ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۸۱.    
۲۱. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل، ج۶، ص۴۰۹.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۴۵، برگرفته از مقاله «ابوجعفر احمد بن یوسف عجلی کاتب کوفی قفطی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 213 (قمری) | درگذشتگان سال 214 (قمری) | شاعران قرن سوم
جعبه ابزار