ابوبلال مرداس بن حدیر حنظلی تمیمی، معروف به مرداس بن ادیّه؛ از رهبران خوارج بود که در جنگهای صفین و نهروان شرکت داشت. او سرانجام به سال ۶۱ قمری در جنگ با عبّاد بن علقمه مازنی در نزدیکی بصره کشته شد. ابوبلال، مرداس بن حدیر بن عامر بن عبید بن کعب ربعی حنظلی تمیمی، معروف به مرداس بن ادیّه؛ از علمای خوارج و از جمله سخنوران قهرمان و بسیار عابد بود. ادیّه مادربزرگ اوست و لذا، او و برادرش عروه به مادر بزرگشان، ادیّه، نسبت داده میشوند. او در جنگ صفین به همراه علی بن ابیطالب شرکت کرد و حکمیت را نپذیرفت. او همچنین در جنگ نهروان حضور داشت. عبیدالله بن زیاد او را در کوفه زندانی کرد، ولی از زندان نجات یافت. به دنبال آن، حدود سی مرد را گرد آورد و آنان را به «آسک» برده و میان مردم تبلیغ کرد که او برای فساد در روی زمین و یا بازداشتن مردم از امورشان قیام نکرده است، بلکه از ستم گریخته و جز با کسی که علیه او جنگ کند از در جنگ وارد نخواهد شد و خراج را نیز جز بهاندازه رفع نیاز و سهم خود و یارانش دریافت نمیکند. عبیدالله بن زیاد برای رویارویی با مرداس، سپاه بزرگی را به جنگ او فرستاد، اما مرداس آن سپاه را شکست داد. عبیدالله به ناچار لشکر دیگری را تحت فرماندهی عبّاد بن علقمه مازنی برای نبرد با او گسیل داشت. آنگاه نبرد شدیدی تا ظهر روز جمعه بین دو طرف رخ داد. به هنگام ظهر، هر دو گروه قرار گذاشتند که بعد از ادای نماز، به جنگ بپردازند، اما هنگامی که مرداس و یارانش مشغول خواندن نماز بودند، عبّاد با سپاهیانش آنان را محاصره کرد و تا آخرین نفر آنان را به قتل رسانید. بعد هم، سر مرداس را برای ابن زیاد فرستاد.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۰۹. ردههای این صفحه : تاریخ اسلام | درگذشتگان سال 61 (قمری) | رهبران خوارج | شرکت کنندگان در جنگ صفین | شرکتکنندگان در جنگ نهروان |