ابن‌فقیه ابومنصور عبدالواحد بن ابراهیم بغدادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِ فَقیه، ابومنصور فخرالدین عبدالواحد بن ابراهیم (۵۶۱ - ۶۳۶ق/ ۱۱۶۶-۱۲۳۹م)،
محدث و
شاعر بغدادی است.
اصل او از دَسْکَرَه، قریه‌ای در راه
خراسان بود و در مُحَوَّل
بغداد درگذشت، از این‌رو وی را دَسکری و مُحولی نیز گفته‌اند.
پدرش در
بغداد ساکن بود، اما چندی هم در موصل زیست، و همان‌جا بود که
ابن فقیه چشم به
جهان گشود.
پس از درگذشت
ابن فقیه در مُحّول، جنازه‌اش را در مقبره احمد بن حنبل (باب حرب) به خاک سپردند.
خاندانش به
علم و
ادب شهرت داشتند و او از کودکی همراه پدر به مجالس و محافل علمی راه یافت.
دوران جوانی و پرورش علمی‌ِ او در موصل گذشت و از ۴ سالگی در درس
ابوالفضل طوسی حضور یافت و از او
استماع حدیث کرد.
با این‌همه او به شعر و ادب تمایل بسیار داشت و خود نیز به سرودن شعر پرداخت و در این فن دستی توانا یافت.
ابن نجار و
منذری او را به متانت الفاظ و ملاحت معانی اشعار و خطی خوش ستوده‌اند.
ابن فوطی خط نویسی او را به شیوه
ابن بواب دانسته است.
ابن فقیه سرانجام به
بغداد رفت و در محله محوّل رحل‌ِ اقامت افکند و مجلس
حدیث برپا کرد.
از شاگردان و راویان حدیث و شعر وی، یکی
ابن نجار است که خود به شاگردی نزد
ابن فقیه تصریح کرده است.
متأسفانه هیچ‌یک از آثار او به جای نمانده، تنها چند قطعه شعر از او نقل کرده‌اند.
(۱)
ابن شاکر کتبی، محمد، فوات الوفیات، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۷۴م.
(۲)
ابن فوطی، عبدالرزاق، تلخیص مجمع الإداب، به کوشش مصطفی جواد، دمشق، ۱۹۶۵م.
(۳)
ابن فوطی، عبدالرزاق، الحوادث الجامعة،
بغداد، ۱۳۵۱ق/۱۹۳۲م.
(۴)
ابن نجار، محمد، ذیل تاریخ
بغداد، به کوشش قیصر فرح، بیروت، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
(۵) منذری، عبدالعظیم، التکملة لوفیات النقلة، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق/ ۱۹۸۴م.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن فقیه، ابومنصور»، ج۴، ص۱۶۰۵.
