ابن سلوم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ابن سلوم، صالح بن نصرالله حلبی»،
پزشک معاصر سلطان محمد چهارم عثمانی است. وی را
صالح افندی و حکیم باشی نیز می‌نامیدند.
او در
حلب زاده شد و نزد دانشمندان آنجا به تحصیل پرداخت و به ویژه در آموختن
طب سخت کوش بود. وی سرانجام رئیس پزشکان حلب شد و آن گاه به
قسطنطنیه رفت و ضمن آشنایی با دانشمندان آن شهر، در مجالس درس تفسیر شیخ الاسلام
یحیی منقری حاضر می‌شد. سلطان محمد چهارم وی را که در میان دانشمندان قسطنطنیه نامور شده بود، به دربار خود خواند. لطافت طبع وی، سلطان را مجذوب و به خود نزدیک ساخت و سرانجام در ۱۰۶۶ ق او را به ریاست پزشکان (حکیم باشی) قسطنطنیه گماشت.
او را مردی فاضل و مهربان وصف کرده و گفته‌اند از چنان لطافت طبعی برخوردار بود که وقتی دست
بیماری را می‌گرفت، چنان اثر آرام بخشی در روحیه او می‌گذاشت که حتی از عهده شربت‌ها هم ساخته نبود، او بسیار هوشمند و بذله گو و شوخ طبع بود و در این زمینه از نوادر زمان خود به شمار می‌رفت. وی موسیقی دان بود و صدای خوش و طبع
شعر نیز داشت و ابیاتی از او برجای مانده است. ابن سلوم تالیفاتی در
علوم طبی به زبان ترکی دارد که به زبان عربی نیز ترجمه شده است. گفته‌اند وی نخستین کسی بود که به بیماری
سیفلیس که آن را «
الحب الافرنجی » (دانه فرنگی) نامیده، در کتاب خود «
غایه الاتقان فی تدبیر بدن الانسان » اشاره کرده است. در این کتاب نخستین آثار نفوذ طب اروپایی در منابع ترکی مشهود است. در بخش ۴ این کتاب، که «
الطب الجدید الکیمیائی » نام دارد، طب دوره
رنسانس در
اروپا بیشتر بر اساس آثار
پاراسلسوس - که ابن سلوم او را رئیس پزشکان خوانده- بیان شده است. وی نزد معاصرانش محبوبیت داشت و اشعاری توسط برخی از دوستان او- همچون
عبدالباقی بن احمد سمان - در مدحش سروده شد.
او در
سال ۱۰۸۱ ق از
دنیا رفت.
آثاری در
طب از او برجای مانده است:
۱-
برءالساعة ؛
۲-
غایة البیان فی تدبیر بدن الانسان ؛
۳-
غایة الاتقان فی تدبیر بدن الانسان ؛
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور).
