ابن جندی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِ جُنْدی، ابوالحسن
احمد بن
محمد بن عمران (یا عمر) بن موسی بن عروة بن جراح بن علی بن زید بن بکر بن حریش نَهْشَلی بغدادی، محدث شیعی (۳۰۶-۳۹۶ق/۹۱۸-۱۰۰۶م) است.
تولد او را در ۳۰۵ و ۳۰۷ ق نیز گفته‌اند.
نجاشی او را استاد خویش خوانده و می‌گوید ابن جندی واسطه ما با شیوخ روزگار خویش است.
ابن جندی آخرین فرد بازمانده از اصحاب ابن صاعد در
بغداد بود.
او از ابوالقاسم بغوی، ابوبکر بن ابی داوود، یحیی بن
محمد بن صاعد، ابوسعید عدوی، یوسف بن یعقوب نیشابوری و دیگران
روایت کرده و نخستین
استماع وی در ۳۱۳ق/ ۹۲۵م بوده است. وی به سبب داشتن
مذهب تشیّع مورد طعن بوده و بعضی او را در روایت
ضعیف خوانده‌اند.
از ابن جندی، ابوالقاسم ازهری، حسن بن
محمد خلال،
محمد بن مخلد وراق،
محمد بن عبدالعزیز برذعی،
احمد بن
محمد عتیقی،
محمد بن
احمد بن موسی شیرازی، حسین بن قاسم کوکبی، ابن عزور و دیگران روایت کرده‌اند.
به گفته ازهری ابن جندی
کتاب دیوان الانواع را از مؤلف آن ابن ابی حاتم شنیده، اما ابوعبدالله بن آبنوسی گفته است که این کتاب از سماعات او نیست، بلکه شباهت اسمی گردآورنده کتاب با اسم ابن جندی باعث ادعای ابن جندی در
سماع آن گردیده است.
طوسی ، ابن جندی را در زمره راویانی دانسته که از
ائمه شیعه حدیث نقل نکرده‌اند.
آنچه را که ابن جندی روایت کرده، از نوع احادیث
حسان شمرده‌اند.
ابن جندی در جمادی‌الآخر ۳۹۶/فوریه ۱۰۰۶ درگذشت.
الفوائد الحسان الغرائب، که از وجود نسخه خطی آن در کتابخانه ظاهریه، شم ۴۵۱۷، از برگ ۱ تا ۹ آگهی داریم
کتاب الانواع؛ کتاب الخط؛ کتاب الرواة و الفلج، کتاب عقلاء المجانین، کتاب العین و الورق؛ کتاب الغیبة؛ فضائل الجماعة و ماروی فیها و الهوالف.
(۱) آقابزرگ، الذریعة.
(۲) خطیب بغدادی
احمد، تاریخ بغداد، قاهره، ۱۳۴۹ق/ ۱۹۳۰م.
(۳) خطیب بغدادی
احمد، شرف اصحاب الحدیث، به کوشش
محمد سعید خطیب اوغلی، آنقره، ۱۹۷۱م.
(۴) ذهبی
محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب الارنؤوط و اکرم بوشی، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
(۵) ذهبی
محمد، العبر، به کوشش ابوهاجر
محمد زغلول، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
(۶) ذهبی
محمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی
محمد بجاوی، بیروت، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۲م.
(۷) سزگین، تاریخ التراث العربی، ترجمه
محمود فهمی حجازی، ریاض، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
(۸) طوسی
محمد، رجال، به کوشش
محمد کاظم کتبی، نجف، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م.
(۹) نجاشی
احمد، رجال، بمبئی، ۱۳۱۷ق/ (۱۸۹۹م.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن جندی»، ج۳، ص۱۰۴۴.
