• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابراهیم پورداود

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


پورْداود، ابراهیم (۲۰ بهمن ۱۲۶۴-۲۶ آبان ۱۳۴۷ش/۹فوریه۱۸۸۶-۱۷نوامبر۱۹۶۸م)، استاد ممتاز دانشگاه تهران و احیاگر زبان و فرهنگ ایران باستان می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ - بیوگرافی
۲ - تاریخچه فعالیت‌های پورداود
       ۲.۱ - تحصیل در رشته حقوق
       ۲.۲ - روزنامه ایرانشهر و رستاخیز
       ۲.۳ - ایجاد علاقه به ایران باستان
       ۲.۴ - سال‌های ۱۲۹۹ تا ۱۳۲۴شمسی
       ۲.۵ - یادنامه‌ شرح احوال و آثار
       ۲.۶ - دیافت دکترای افتخاری
       ۲.۷ - دریافت نشان تاگور
۳ - مرگ
۴ - بینان‌گذار ایران‌شناسی
۵ - شاگردان پورداود
۶ - آثار
       ۶.۱ - آثار منظوم
       ۶.۲ - آثار منثور و تحقیقات ادبی
۷ - فهرست منابع
۸ - پانویس
۹ - منبع

ابراهیم، پورِداود، پورِباقر، پورِمحمدحسین رشتی در محله سبزه میدان رشت چشم به جهان گشود.
[۱] پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، ج۱، ص۱۱-۱۲، تهران، ۱۳۴۷ش.
[۲] پورداود، ابراهیم، سرگذشت، ج۱، ص۷۶۵، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
[۳] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱-۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۵] آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
[۶] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۷] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰، گات‌ها.
[۸] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۰، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
[۹] آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۰، تهران، ۱۳۷۴ش.
[۱۰] میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۶۹ که تولد او را ۱۵ اسفند ۱۲۶۴ آورده‌اند، تهران، ۱۳۷۸ش.

پدرش بازرگان و ملاک، و مادرش دختر ملاحسن‌ خمامی، از مجتهدان بزرگ آن سامان بود.
[۱۱] پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، ج۱، ص۱۱-۱۲، تهران، ۱۳۴۷ش.
[۱۲] پورداود، ابراهیم، سرگذشت، ج۱، ص۷۶۵، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
تحصیلات مقدماتی فارسی و عربی را در این شهر فرا گرفت. از خردسالی به سرودن شعر علاقه نشان داد
[۱۳] پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۰، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
و زمانی که در مدرسه حاجی‌میرزا حسن در سلک طلاب درس می‌آموخت، به مرثیه‌گویی پرداخت و دوستانش به وی تخلص لسان دادند.
[۱۴] پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۰، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
[۱۵] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.


در ۱۲۸۴ش، در ۲۰سالگی به همراه برادر و استادش، عبدالرحیم خلخالی به تهران رفت و به آموختن طب قدیم پرداخت و از محضر محمدحسین‌خان سلطان الفلاسفه بهره برد.
[۱۶] برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۱۷] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۸] سرزمین آتش نهاد، کاوه، ج۱، ص۳۰۶، تهران، ۱۳۴۸ش، س۷.
[۱۹] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۲۰] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰، گات‌ها.

۳ سال بعد یعنی در ۱۲۸۷ش از راه قم، سلطان‌آباد، کرمانشاه، بغداد و حلب به لبنان رفت. در بیروت در مدرسه لائیک به فراگرفتن زبان و ادبیات فرانسه پرداخت و نام پورداود را برای خود برگزید، درحالی که برادرانش شهرت داودزاده داشتند.

۲.۱ - تحصیل در رشته حقوق

پس از دو سال‌و‌نیم اقامت در بیروت برای دیدار خانواده به رشت برگشت و پس از مدتی در شهریور ۱۲۸۹ راهی فرانسه شد.
[۲۱] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۴-۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۲۲] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰-۱۱، گات‌ها.
[۲۳] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۴۹، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۲۴] خلخالی، عبدالحمید، تذکره شعرای معاصر ایران، ج۲، ص۶۸، تهران، ۱۳۳۷ش.
[۲۵] اسحاق، محمد، سخنوران نامی ایران در تاریخ معاصر، ج۱، ص۶۰، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۲۶] آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۰، تهران، ۱۳۷۴ش.
[۲۷] آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.

در فرانسه نخست در شهر بووه (Beauvais) خود را برای ورود به دانشکده حقوق آماده ساخت و آن گاه در دانشگاه پاریس به تحصیل در رشته حقوق پرداخت
[۲۸] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۲۹] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۳، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۳۰] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
و از محضر استادان بنامی مانند شارل ژید و پلانیول بهره برد.

۲.۲ - روزنامه ایرانشهر و رستاخیز

در انجمن ادبی پاریس با علامه محمد قزوینی آشنا شد و دوستی آن‌ها پایدار ماند.
[۳۱] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۳۲] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰-۱۱، گات‌ها.
[۳۳] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۳، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۳۴] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۰، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
[۳۵] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
در جمادی‌الاول ۱۳۳۲/آبان۱۲۹۳ به همراهی محمد قزوینی و اشرف‌زاده تبریزی روزنامه ایرانشهر را منتشر کرد. ظاهراً پیش از این، روزنامه‌ای با عنوان پیک‌دهل منتشر می‌کرد، اما به عللی از جمله نامطلوب دانستن شیوه گزینش واژه‌های فارسی به کار رفته در آن و نیز تحول فکری از ادامه نشر آن منصرف شد.
روزنامه ایرانشهر که مشی سیاسی داشت و مطالبی ارزنده درباره فجایع استبداد و سیاست قاجاریه در آن درج می‌شد، با آغاز جنگ جهانی اول پس از ۳ شماره تعطیل شد.
[۳۶] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۳۷] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۹۳-۹۴، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۳۸] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۱۰۰-۱۰۲، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۳۹] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۲۹، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.

در ۱۲۹۴ش با شروع جنگ از فرانسه، سویس، آلمان، اتریش، رومانی، بلغارستان، استانبول و حلب گذشت و در بغداد اقامت گزید و با همکاری محمدعلی جمال‌زاده و با نام مستعار گل دومین روزنامه خود، یعنی رستخیز یا رستاخیز را منتشر کرد.
با پیش‌روی انگلیسی‌ها و تسخیر کوت‌العماره، به کرمانشاه رفت و به نشر روزنامه خود ادامه داد. پس از چندماه که روس‌ها کرمانشاه را گرفتند، از راه قصرشیرین به بغداد بازگشت و همچنان این روزنامه را منتشر می‌کرد و اشعار میهنی خود را با تخلص گل در آن درج می‌نمود.
[۴۰] پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۱-۱۲، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
[۴۱] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۳، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۴۲] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۳۰-۳۱، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۴۳] جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۱۹۷-۲۰۰، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
[۴۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۷-۸، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۴۵] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰-۱۱، گات‌ها.
[۴۶] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۴۹، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
سرانجام ترکان عثمانی به سبب سیاست سانسور شدید خود، روزنامه را تعطیل کردند.

۲.۳ - ایجاد علاقه به ایران باستان

آن‌گاه پورداود برای اقامت در سویس از راه بالکان به برلین رفت، اما آلمانی‌ها از خروج او جلوگیری کردند و او در همان سرزمین اقامت کرد و در سال ۱۲۹۵ش در دانشگاه برلین، و سپس در دانشکده ارلانگن به ادامه تحصیل در رشته حقوق پرداخت.
[۴۷] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۴، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۴۸] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۴۹] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
در این سرزمین با سیدحسن‌تقی‌زاده آشنا شد و در نشر مجله کاوه با او همکاری کرد. همکاری با تقی‌زاده و نیز با محمد قزوینی و آشنایی با خاورشناسان آلمانی از جمله یوزف مارکوارت تأثیری ژرف بر اندیشه او نهاد و او را بیش از پیش به تحصیل و تحقیق درباره ایران باستان علاقه‌مند ساخت.
[۵۰] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۰، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۵۱] افشار، ایرج، درباره پورداود، ج۱، ص۱۹، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.


۲.۴ - سال‌های ۱۲۹۹ تا ۱۳۲۴شمسی

وی در شهریور ۱۲۹۹ با دختر یک داندان‌پزشک آلمانی ازدواج کرد و در تیرماه ۱۳۰۱ یگانه فرزندش پوراندخت به دنیا آمد.
[۵۲] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۵۳] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۵۴] جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۲۰۱ که نام او را ایراندخت ضبط کرده است، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.

پورداود در ۱۳۰۳ش به همراه خانواده به ایران بازگشت. در مهر ۱۳۰۴ به دنبال دعوت پارسیان هند به هندوستان رفت و دوسال ونیم در آن‌جا ماند و به انتشار بخشی از ادبیات مزدیسنا و گزارش اوستا پرداخت و چند سخنرانی درباره تمدن ایران باستان از جمله شرح آتش بهرام، پیشوایان دین مزدیسنا، تقویم و فرق دین مزدیسنا، زبان فارسی، فروردین، دروغ، و ایران قدیم و نو ایراد کرد.
[۵۵] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۲، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۵۶] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۳، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۵۷] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۲، گات‌ها.
[۵۸] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۰، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۵۹] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۵، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۶۰] آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.

در ۱۳۰۷ش بار دیگر به آلمان بازگشت و تفسیر جلد دوم یشت‌ها و خرده اوستا و نخستین جلد یسنا را به انجام رساند.
[۶۱] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۲-۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۶۲] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۴، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۶۳] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۰، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۶۴] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۵، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.

در ۱۳۱۱ش به دنبال درخواست تاگور از سوی دولت ایران برای تدریس فرهنگ ایران‌باستان به هند رفت و در دانشگاه ویسوبهارتی (Visva Bahrati)، واقع در شانتی نیکیتان به تدریس پرداخت و به دستیاری یکی از استادان آن‌جا به نام ضیاءالدین، ۱۰۰ بند از اشعار تاگور را از بنگالی به فارسی برگردانید.
[۶۵] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۶۶] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۵-۱۶، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۶۷] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
[۶۸] آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
[۶۹] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۲، گات‌ها.

در ۱۳۱۲ش در هفتمین کنگره شرقی هند (All-India Oriental Conference) در گروه اوستاشناسی عضویت یافت و ریاست شعبه عربی‌ ـ پارسی را نیز به عهده داشت و خطابه‌ای با عنوان مراجعاتی چند درباره بودا در ادبیات و تاریخ ایران به زبان انگلیسی ایراد کرد.
[۷۰] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، گات‌ها.
[۷۱] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۶، رشت، ۱۳۷۸ش.

زردشتیان هند بسیار به او ارادت داشتند، تا جایی که به هنگام مراسم مذهبی مزدیسنا که به آن یزشن می‌گویند و بجز زردشتیان فرد دیگری را به آن مراسم راه نمی‌دهند، از پورداود دعوت کردند و او پس از خاورشناس آمریکایی، جکسن؛ خاورشناس آلمانی، هاوگ (Haug)؛ و بانوی خاورشنان فرانسوی منان (Menant)، چهارمین غیر زردشتی بود که تا آن روز به چنان مراسمی دعوت می‌شد.
[۷۲] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۷۶، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۷۳] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۵، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.

در فروردین ۱۳۱۳ به قولی ۱۳۱۲ از بمبئی به آلمان رفت و تا هنگامی که دولت ایران از فرستادن ارز به خارج از کشور جلوگیری کرد، در آن کشور به سربرد و به کار ترجمه و گزارش اوستا پرداخت.
سرانجام در ۱۳۱۶ش
[۷۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۶، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۷۵] برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۷۶] خلخالی، عبدالحمید، تذکره شعرای معاصر ایران، ج۲، ص۶۸، تهران، ۱۳۳۷ش.
[۷۷] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۷۸] آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۱، تهران، ۱۳۷۴ش.
و بنابه اقوال دیگر در ۱۳۱۸ش،
[۷۹] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۸۰] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۲، گات‌ها.
[۸۱] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
[۸۲] یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۷، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
[۸۳] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
به ایران بازگشت و در دانشکده حقوق و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.
در ۱۳۲۲ش در پی دعوت دولت هند به همراهی علی‌اصغر حکمت و غلامرضا رشیدیاسمی برای تجدید روابط فرهنگی به هند سفر کرد و در استان‌های مختلف به بازدید از مؤسسه‌های فرهنگی و دانشگاه‌های آن دیار پرداخت.
[۸۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۸، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۸۵] پورداود، ابراهیم، مقدمه بر گات‌ها، ج۱، ص۳۸۲، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۷۸ش.

پورداود به سبب مقام بلند علمی به عنوان نماینده دانشگاه تهران به بسیاری از کنگره‌های فرهنگی و ادبی دعوت می‌شد و از اعضای اصلی بسیاری از انجمن‌ها و مؤسسه‌های ادبی و فرهنگی بود و به احترام وی محافل بزرگداشت بسیاری برگذار می‌شد. وی مدت ۴ سال ریاست انجمن روابط فرهنگی ایران و آلمان را برعهده داشت
[۸۶] سرزمین آتش نهاد، کاوه، ج۱، ص۳۰۷، تهران، ۱۳۴۸ش، س۷.
و از اعضای شورای فرهنگی سلطنتی ایران و نیز از اعضای هیئت امنای کتابخانه بزرگ پهلوی بود.
[۸۷] جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۲۰۲، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.


۲.۵ - یادنامه‌ شرح احوال و آثار

در ۱۳۲۴ش
[۸۸] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۸۹] برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۹۰] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
و به قولی در ۱۳۲۵ش
[۹۱] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
دانشگاه تهران شصتمین سال تولد او را جشن گرفت و به همین مناسبت در ۱۳۲۵ش یادنامه‌ای مشتمل بر شرح احوال و آثار او به کوشش محمد معین در دو جلد به زبان فارسی و زبان‌های اروپایی انتشار یافت.
[۹۲] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۹۳] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۹۴] آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۱، تهران، ۱۳۷۴ش.
[۹۵] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱-۵۲، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۹۶] سپنتا، عبدالحسین، سخنرانی، ج۱، ص۹۳، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
در این مراسم بدیع‌الزمان فروزانفر درباره خدمات علمی پورداود سخن گفت و لطفعلی صورتگر قطعه شعری با عنوان دانشمند قرائت کرد و پرویز ناتل خانلری درباره اخلاق پورداود، و محمدمعین درباره نظر دانشمندان درباره آثار او به ایراد سخنرانی پرداخت.
[۹۷] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی نیز در بندر انزلی محفل بزرگداشتی در ۲۷ فروردین ۱۳۲۴به مناسبت شصتمین سال تولد او برگذار کرد.
[۹۸] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۰، رشت، ۱۳۷۸ش.

در ۶ مهر ۱۳۲۴ پورداود انجمن ایران‌شناسی را دایر کرد که تنها انجمن غیردولتی آن زمان بود.
[۹۹] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۱، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۰۰] برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۱۰۱] آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۱، تهران، ۱۳۷۴ش.
در ۱۳۳۹ش به عنوان رئیس هیئت نمایندگی ایران به همراه استادانی چون ایرج افشار، سعید نفیسی، محمد معین و مجتبیٰ مینوی در بیست و پنجمین کنگره خاورشناسان (که در مسکو تشکیل شده بود) شرکت جُست و از آن‌جا به فنلاند، سوئد و هلند سفر کرد.
[۱۰۲] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۱۰۳] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۲، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۰۴] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۱۰۵] میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۷۱، تهران، ۱۳۷۸ش.


۲.۶ - دیافت دکترای افتخاری

پورداود در ۱۴دی ماه ۱۳۴۲ش/۴ژانویه۱۹۶۴م برای شرکت در بیست و ششمین کنگره خاورشناسان به دهلی رفت و به ریاست شعبه ایران‌شناسی در دانشگاه دهلی انتخاب شد. یک سال بعد، یعنی در ۱۳ دی ۱۳۴۳ دانشگاه دهلی در جشن باشکوهی درجه دکترای افتخاری به او اهدا کرد.
[۱۰۶] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۱۰۷] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۰۸] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۲-۲۴ درباره تاریخ این جشن، رشت، ۱۳۷۸ش.
پس از آن پورداود به بمبئی و از آن‌جا به جزیره سیلان رفت و در کلمبو از او استقبال شد و پس از بازدید شهر مقدس (Kandy) و پرستشگاه معروف آن به بمبئی بازگشت.
[۱۰۹] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۲-۲۳، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۱۰] گرجی، مرتضی،مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۴، تهران، ۱۳۴۳ش.

در ۱۳۴۴ش پورداود به عضویت آکادمی جهانی هنر و دانش ورل (که اعضای آن از برجسته‌ترین دانشمندان جهان‌اند) انتخاب گردید.
[۱۱۱] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۱۲] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۱۱۳] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷ که ۱۳۴۳ش آمده است، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
در همین سال و به قولی در ۱۳۴۶ش نماینده پاپ، پل ششم در ایران به پاس خدمات انسان‌دوستانه پورداود نشان شوالیه سن‌سیلوستر را به وی تقدیم کرد.
[۱۱۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۴، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۱۵] روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۳، گات‌ها.
[۱۱۶] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۷، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۱۱۷] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۱۸] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.


۲.۷ - دریافت نشان تاگور

در ۱۸ فروردین ۱۳۴۵ دولت هند نشان تاگور را (که بزرگ‌ترین نشان عملی و فرهنگی آن دولت به‌شمار می‌آمد و تا این زمان تنها ۴ تن از دانشمندان نامدار جهان موفق به دریافت آن شده بودند) به وی پیشکش کرد.
[۱۱۹] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۲۰] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
[۱۲۱] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۲۲] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۷، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
محبوبیت پورداود در کشورهای مختلف از این بیش بود، تا جایی که پروفسور هویس از رؤسای جمهور کشور آلمان، عالی‌ترین نشان علمی دولت این کشور را به وی اهدا نمود.
[۱۲۳] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.

پورداود در ۱۳۴۲ش و به قولی ۱۳۴۳ش از دانشگاه تهران بازنشسته شد و در ۱۳۴۶ش عنوان استاد ممتاز دانشگاه را به دست آورد.
[۱۲۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۸، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۲۵] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۱۲۶] میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۷۱، تهران، ۱۳۷۸ش.


از زمان بازنشستگی به بعد، به مطالعه و پژوهش گذراند و کمتر در مجامع دیده شد
[۱۲۷] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
و سرانجام در بامداد ۲۶ آبان ۱۳۴۷ درگذشت و با تشریفات بسیار در رشت، در آرامگاه خانوادگی خود به خاک سپرده شد.
پس از درگذشت وی مجالس بزرگداشت و یادبود بسیاری در کشورهای آلمان، هند، پاکستان، فرانسه و در شهرهای مختلف ایران از جمله در تهران، رشت، شیراز، اصفهان و کرمان برگذار شد و بزرگان علم و ادب از دانش، بزرگواری، خدمات علمی و تلاش‌های این دانشمند در شناساندن فرهنگ ایران‌باستان تجلیل کردند.
[۱۲۸] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۳۰-۳۲، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۲۹] رعدی آذرخشی، غلامعلی، یادی از پورداود، ج۱، ص۲۱-۲۵، نگین، ۱۳۴۷ش، س۴، شم‌ ۴۳.


پورداود را بینان‌گذار ایران‌شناسی در سرزمین ایران، و زنده‌کننده فرهنگ و زبان ایران‌باستان دانسته‌اند.
[۱۳۰] فرهنگ، مهر، سخنرانی، ج۱، ص۳۸، هوخت، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
دلبستگی او به فرهنگ ایران‌باستان تا اندازه‌ای بود که در مدرسه فیروزبهرام کلاس‌هایی برای تدریس زبان و فرهنگ باستانی ایران دایر کرد و خود نیز به تدریس پرداخت.
[۱۳۱] افشار، ایرج، درباره پورداود، ج۱، ص۱۷، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.

وی از کودکی به دانستن اوضاع ایران قدیم علاقه‌مند بود و چون به سن رشد رسید، مطالعه کتاب‌هایی را که راجع به ایران باستان بود، بر مطالعه کتاب‌های دیگر ترجیح داد و به خصوص کتاب‌های مربوط به دین زردشتی بیش از همه توجه او را به خود جلب کرد و سال‌های دراز در این باره به تحقیق پرداخت
[۱۳۲] پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، ج۱، ص۱۱-۱۲، تهران، ۱۳۴۷ش.
و با آگاهی وسیعی که از زبان‌های فرانسه، آلمانی، انگلیسی، عربی و ترکی ودیگر زبان‌های کهن داشت، تمام کتاب‌های مربوط به ایران قدیم را (که به زبان‌های گوناگون نوشته شده بود) در کتابخانه شخصی گرد آورد و تا آخرین دقایق حیات به مطالعه و بررسی سرگرم بود
[۱۳۳] آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۹۱، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
و در این راه از مباحثه و مکاتبه با دانشمندان بزرگ ایران‌شناسی دنیای غرب از جمله مارکوارت، مان، هارتمان، فرانک، شدر (Schaeder)، هِل، براون، میتووخ (. Mittwoch)، مینورسکی، ولف و بلوشه دریغ نمی‌کرد. علاقه بلوشه به او بسیار بود، تا جایی که نام پورداود را به خط پهلوی برنگین انگشتری خود حک کرده بود.
[۱۳۴] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۵-۱۷، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۱۳۵] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۲، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۳۶] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۲۸۶، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۳۷] سپنتا، عبدالحسین، سخنرانی، ج۱، ص۹۳، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.

بر اثر کوشش‌های پیگیر او ایرانیان می‌توانند ‌اوستا را به زبان فارسی ساده امروزی مطالعه کنند و از اوضاع و رسوم و اخلاق و مواعظ و حکم، معتقدات دینی، روایت‌های تاریخی و اساطیری نیاکان خودآگاه شوند.
[۱۳۸] قزوینی، محمد، مقالات، ج۳، ص۷۸۴-۷۸۵، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۱۳۹] یارشاطر، احسان، یسنا، ج۱، ص۳۲-۳۳، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳.
خدمت بزرگ او درباره تفسیر اوستا به خدماتی تشبیه شده است که گروته‌فند (Grotefend)، لاسن، بورنوف و راولینسن در قرن ۱۹م نسبت به کشف الفبای میخی کردند و دنیا را از تاریخ قوم آریایی و ایران هخامنشی آگاه ساختند.
[۱۴۰] صدیق، عیسی، چهل گفتار، ج۱، ص۶۹، تهران، ۱۳۵۲ش.

پورداود در تحقیقات خود روش دانشمندان آلمانی را به کار می‌بست و به خصوص از نظر نشان دادن مراجع متعدد و حواشی بسیار، کاملاً تحت‌تأثیر آنان بود. دقت وسواس‌گونه در ذکر منابع، به کار بردن جمله‌های کوتاه و کامل، پرهیز از تصنع، سادگی، گنجاندن معانی بسیار در عبارت‌های مختصر، دوری از تکرار و پرهیز از اطناب از ویژگی‌های مهم وی در کار تألیف و ترجمه به‌شمار می‌آید. پورداود از واژه‌سازی‌های نابهنجار و نامربوط و از به کاربردن الفاظ عربی پرهیز می‌کرد. پافشاری او در پارسی‌گویی در نظر برخی رنگ‌وبوی تعصب داشت و می‌پنداشتند با زبان عربی دشمنی دارد.
[۱۴۱] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۵۱-۵۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۱۴۲] دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۳، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
[۱۴۳] قزوینی، محمد، مقالات، ج۳، ص۷۸۵-۷۸۶، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۱۴۴] گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱۰، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۱۴۵] افشار، ایرج، درباره پورداود، ج۱، ص۲۰، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
[۱۴۶] محیط طباطبایی، محمد، جدال مدعی با سعدی، ج۱، ص۴۶۸-۴۷۰، ارمغان، تهران، ۱۳۴۶ش، س۳۶، شم‌ ۹.


پورداود در طول سال‌ها معلمی خود، شاگردان فراوانی تربیت کرد که هریک خود، معلمان و محققان نامدار در عرصه ادب و فرهنگ ایران شمرده می‌شوند. با آن‌که نام محمدمعین، محمدمقدم، محمدکیوان پورمکری، یحییٰ ماهیارنوایی؛ بهرام‌ فره‌وشی، ساسان سپنتا، احسان یارشاطر، منوچهر ستوده، جلیل دوست‌خواه، ایرج افشار و...، به عنوان شماری از شاگردان پورداود بر زبان‌ها می‌رود. منابع موجود شاگردی محمد معین
[۱۴۷] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۱۴۳، تهران، ۱۳۷۱ش.
احسان یارشاطر
[۱۴۸] یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۷، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
و ساسان سپنتا
[۱۴۹] سپنتا، ساسان، روش تدریس پورداود، ج۱، ص۱۹۴، پورداود پژوهنده روزگار نخست.
را تأیید می‌کنند و از حضور بهار و شفق در جلسه نخستین روز درس پورداود در زمینه زبان‌ها و فرهنگ باستانی ایران حکایت دارند.
[۱۵۰] یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۸، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.


آثار پورداود را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
۱- آثار منظوم؛
۲- آثار منثور و تحقیقات ادبی.

۶.۱ - آثار منظوم

پورداود فعالیت ادبی خود را با شعر آغاز کرد و به سبب قریحه لطیف و ذوق سرشار از احساسات وطن‌دوستانه، اشعاری دلکش از خود به یادگار نهاد.
[۱۵۱] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۳۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
در آغاز لسان تخلص می‌کرد و آن‌گاه تخلص گل و سپس پور را برگزید.
[۱۵۲] برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷-۶۸، تهران، ۱۳۶۳ش.
کار شاعری خود را با سرودن مرثیه آغاز کرد و مراثی او مورد استفاده مرثیه‌خوانان در ایام سوگواری قرار می‌گرفت. هنگامی که در تهران به سر می‌برد، به خواهش دوستان غزل می‌سرود و غزل‌های شاعران دیگر را استقبال می‌کرد.
[۱۵۳] پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۰، بمبئی، ۱۳۴۷ش.

پورداود کلیه اشعاری را که در رشت، تهران و بیروت سروده بود، به استثنای چند غزل همه را از میان برد. دیوان شعر او شامل قصیده غزل، مسمط، ترجیع‌بند و به طور کلی اشعاری است که در جنگ جهانی اول سروده است و دارای موضوعات و مضامین وطنی است. چند شعر نیز مربوط به دوران جوانی و پیری او در این دیوان دیده می‌شود.
[۱۵۴] پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۳-۱۴، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
پورداود دیوان خود را به نام یگانه دخترش پوراندخت‌نامه نامید که توسط دینشاه ایرانی در ۱۳۰۶ش به انضمام ترجمه انگلیسی آن در بمبئی به چاپ رسید.
تصانیف او اشعار وطنی او بسیار مورد توجه مردم قرار می‌گرفت. هنگام اقامت او در بغداد و کرمانشاه، درویش‌های دوره‌گرد آن‌ها را با جوش و خروش در کوچه و بازار می‌خواندند. شعر معروف او با مطلع از چیست که ما بیچاره شدیم/از خاک وطن آواره شدیم، در اصفهان با اندکی تصرف و تغییر سرود درسی مدرسه شده بود.
[۱۵۵] محیط طباطبایی، محمد، جدال مدعی با سعدی، ج۱، ص۴۶۶-۴۶۷، ارمغان، تهران، ۱۳۴۶ش، س۳۶، شم‌ ۹.
[۱۵۶] جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۱۹۹-۲۰۰، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
[۱۵۷] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۴۹، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۵۸] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۴۱-۴۴۵، تهران، ۱۳۷۱ش.

افزون بر دیوان، منظومه‌ای به نام یزدگرد شهریار نیز از آثار شعری اوست که ۱۹۷ بیت و درباره کشته شدن یزدگردسوم، آخرین پادشاه ساسانی است و قسمتی از آن در برلین، و بخشی دیگر در مؤسسه تاگور در بنگال، یعنی مؤسسه ویسوبهارتی سروده شده است.
[۱۵۹] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۹۱، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۱۶۰] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۳۸-۴۴۱، تهران، ۱۳۷۱ش.

پورداود معمولاً اوزان نادر عروضی را برمی‌گزید و در سرودن آن‌ها مهارت نشان می‌داد.
[۱۶۱] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۴۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۶۲] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۳۹، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.

اطلاعات و علاقه او به ایران باستان اثری عمیق در شعر او گذاشت و مثنوی‌های امشاسپندان، دوشیزگان، بدرود ایرانیان از آبخوست مغستان و قصیده بهار و بهدین بیانگر این تأثیر است.
[۱۶۳] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۴۸-۴۹، رشت، ۱۳۷۸ش.


۶.۲ - آثار منثور و تحقیقات ادبی

ترجمه و گزارش اوستا، که برجسته‌ترین اثر پورداود به شمار می‌رود. با در نظر گرفتن سیاق عبارت‌های اوستایی و دوربودن آن‌ها از شیوه زبان فارسی امروز و نیز با توجه به متن مشکل و پر از ابهام اوستای نخستین، اهمیت کار پورداود روشن می‌شود. او می‌کوشید ترجمه‌ای روان از اوستا به دست دهد و بدون آن‌که از حدود قواعد زبان فارسی دور شود، با استفاده از واژه‌های کهن، ترکیباتی رسا و خوش‌آهنگ پدید آورد. امتیاز دیگر کار او مقدمه و توضیحاتی است که برای هر یک از بخش‌های اوستا نگاشته است. این مجموعه علاوه بر تفسیر و ترجمه، لغت‌نامه بزرگی در ریشه‌شناسی واژه‌های ایرانی نیز هست و از بهترین مآخذ برای پی بردن به فرهنگ ایران‌باستان به‌شمار می‌آید.
[۱۶۴] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۸۹-۳۹۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۶۵] یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۳۴-۳۶، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.

بخش‌های مختلف مجموعه گزارش اوستا بدین قرار است:
۱. گاثاها (بمبئی، ۱۳۰۵ش)، نخستین بخش از اوستاست که جزو مجموعه یسنا به شمار می‌آید و توسط انجمن زردشتیان ایرانی بمبئی و ایران لیگ چاپ شده، و به دستیاری دینشاه ایرانی به دو زبان پارسی و انگلیسی فراهم آمده است.
۲. یشت‌ها (بمبئی، ۱۳۰۷)، بخش نخستین مجموعه یسناست و دیباچه آن به دستیاری دینشاه ایرانی به انگلیسی ترجمه شده است.
۳. یشت‌ها (بمبئی، ۱۳۱۰ش)، بخش دوم از مجموعه یشت‌هاست.
۴. خرده اوستا (بمبئی، ۱۳۱۰ش)، گزارش و ترجمه آخرین بخش اوستاست.
۵. یسنا (بمبئی، ۱۳۱۲ش)، بخش نخست.
۶. یسنا (تهران، ۱۳۳۷ش)، بخش دوم مجموعه یسناست و گفتار‌هایی درباره موضوعات تاریخی را نیز دربرمی‌گیرد.
۷. گات‌ها (بمبئی، ۱۳۲۹ش)، دومین گزارش بخش نخست است.
۸. یادداشت‌های گاتا (تهران، ۱۳۳۶ش)، توضیحاتی درباره واژه‌های اوستایی این بخش است.
۹. ویسپرد (تهران، ۱۳۴۳ش)، بخش دیگری از کتاب اوستاست که به کوشش بهرام فره‌وشی چاپ شده است.
۱۰. وندیداد، که جزو آثار منتشر نشده اوست.
[۱۶۶] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۲، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
[۱۶۷] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۸۶-۹۰، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۱۶۸] درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۷-۳۴۸، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
[۱۶۹] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۹۱-۴۱۴، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۷۰] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۷۵-۸۱، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۷۱] میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۷۲، تهران، ۱۳۷۸ش.

تحقیقات دیگر پورداود، شامل کتاب، و مقاله‌ها و سخنرانی‌هایی درباره فرهنگ ایران‌باستان، واژه‌شناسی، تاریخ و به طورکلی تحقیقات ادبی است:
۱. ایرانشاه (بمبئی، ۱۳۰۴ش)، در شرح مهاجرت زردشتیان ایران به هند.
۲. خرمشاه (بمبئی، ۱۳۰۵ش)، بخشی از سخنرانی‌های پورداود درباره آیین و کارنامه زبان باستان است که در هند ایراد شده‌اند.
۳. گفت و شنود پارسی (بمبئی، ۱۳۱۲ش)، کتاب درسی است برای آموختن زبان پارسی به هندوها.
۴. سوشیانس (بمبئی، ۱۳۰۶ش/۱۳۴۶ق)، رساله کوچکی است که در آغاز به شکل سخنرانی ایراد شده بود و بعد به شکل کتابی منتشر شد.
۵. فرهنگ ایران باستان (تهران ۱۳۲۶ش)، گفتارهایی است درباره فرهنگ ایران باستان از آغاز تاریخ این سرزمین تا پایان حکومت ساسانیان و برخی از واژه‌های ایرانی.
۶. هرمزدنامه (تهران، ۱۳۳۱ش)، درباره گیاهان خوراکی و دارویی و نیز واژه‌شناسی.
۷. اناهیتا یا پنجاه گفتار (تهران، ۱۳۴۳ش)، شامل مقاله‌هایی درباره موضوعات مربوط به تاریخ و تمدن و زبان ایرانیان.
۸. خوزستان ما (تهران، ۱۳۴۳ش)، رساله کوچکی است درباره سرزمین ایلام و اقوام خوز که از اسناد مهم تاریخ خوزستان است.
۹. بیژن و منیژه (تهران، ۱۳۴۴ش)، گزیده‌ای از شاهنامه فردوسی است، همراه با پیش‌گفتاری ارزشمند درباره فردوسی، دقیقی و شاهنامه.
۱۰. فریدون (تهران، ۱۳۴۶ش)، گزیده از شاهنامه فردوسی است که زیرنظر او به وسیله چند تن از محققان فراهم آمده، و دارای توضیحات و حواشی عالمانه‌ای از اوست.
۱۱. زین ابزار (تهران، ۱۳۴۷ش)، که تاریخچه‌ای از سلاح‌های کهن ایرانی است.
[۱۷۲] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۱۴-۴۵۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۷۳] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۹۱-۹۴، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۱۷۴] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۸۴-۸۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
[۱۷۵] فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۳، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.

افزون بر این‌ها پورداود ده‌ها مقاله در زمینه موضوعات گوناگون نوشته، و دیباچه‌های مختلف برای کتاب‌های دیگران تألیف کرده که در نشریات و مجله‌های داخلی و خارجی به چاپ رسیده است.
[۱۷۶] پورداود، ابراهیم، سرگذشت، ج۱، ص۷۶۸-۷۷۱، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
[۱۷۷] مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۵۹-۴۶۳، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۱۷۸] معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۹۶-۹۹، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
[۱۷۹] نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۹۰-۹۸، رشت، ۱۳۷۸ش.


(۱) آبادانی، فرهاد، سخنرانی، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
(۲) آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، تهران، ۱۳۷۴ش.
(۳) اسحاق، محمد، سخنوران نامی ایران در تاریخ معاصر، تهران، ۱۳۶۳ش.
(۴) افشار، ایرج، درباره پورداود، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
(۵) برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، تهران، ۱۳۶۳ش.
(۶) پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
(۷) پورداود، ابراهیم، سرگذشت، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
(۸) پورداود، ابراهیم، مقدمه بر گات‌ها، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۷۸ش.
(۹) پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، تهران، ۱۳۴۷ش.
(۱۰) جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
(۱۱) خلخالی، عبدالحمید، تذکره شعرای معاصر ایران، تهران، ۱۳۳۷ش.
(۱۲) درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
(۱۳) دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
(۱۴) رعدی آذرخشی، غلامعلی، یادی از پورداود، نگین، ۱۳۴۷ش، س۴، شم‌ ۴۳.
(۱۵) روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، گات‌ها.
(۱۶) سپنتا، ساسان، روش تدریس پورداود، پورداود پژوهنده روزگار نخست.
(۱۷) سپنتا، عبدالحسین، سخنرانی، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
(۱۸) سرزمین آتش نهاد، کاوه، تهران، ۱۳۴۸ش، س۷.
(۱۹) صدیق، عیسی، چهل گفتار، تهران، ۱۳۵۲ش.
(۲۰) فرهنگ، مهر، سخنرانی، هوخت، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
(۲۱) فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
(۲۲) قزوینی، محمد، مقالات، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۶۳ش.
(۲۳) گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، تهران، ۱۳۴۳ش.
(۲۴) محیط طباطبایی، محمد، جدال مدعی با سعدی، ارمغان، تهران، ۱۳۴۶ش، س۳۶، شم‌ ۹.
(۲۵) مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، تهران، ۱۳۷۱ش.
(۲۶) معین، محمد، پورداود، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
(۲۷) میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، تهران، ۱۳۷۸ش.
(۲۸) نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، رشت، ۱۳۷۸ش.
(۲۹) یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
(۳۰) یارشاطر، احسان، یسنا، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳.

۱. ↑ پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، ج۱، ص۱۱-۱۲، تهران، ۱۳۴۷ش.
۲. ↑ پورداود، ابراهیم، سرگذشت، ج۱، ص۷۶۵، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
۳. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱-۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱، رشت، ۱۳۷۸ش.
۵. ↑ آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۶. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
۷. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰، گات‌ها.
۸. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۰، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۹. ↑ آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۰، تهران، ۱۳۷۴ش.
۱۰. ↑ میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۶۹ که تولد او را ۱۵ اسفند ۱۲۶۴ آورده‌اند، تهران، ۱۳۷۸ش.
۱۱. ↑ پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، ج۱، ص۱۱-۱۲، تهران، ۱۳۴۷ش.
۱۲. ↑ پورداود، ابراهیم، سرگذشت، ج۱، ص۷۶۵، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
۱۳. ↑ پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۰، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
۱۴. ↑ پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۰، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
۱۵. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
۱۶. ↑ برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
۱۷. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۸. ↑ سرزمین آتش نهاد، کاوه، ج۱، ص۳۰۶، تهران، ۱۳۴۸ش، س۷.
۱۹. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
۲۰. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰، گات‌ها.
۲۱. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۴-۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
۲۲. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰-۱۱، گات‌ها.
۲۳. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۴۹، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۲۴. ↑ خلخالی، عبدالحمید، تذکره شعرای معاصر ایران، ج۲، ص۶۸، تهران، ۱۳۳۷ش.
۲۵. ↑ اسحاق، محمد، سخنوران نامی ایران در تاریخ معاصر، ج۱، ص۶۰، تهران، ۱۳۶۳ش.
۲۶. ↑ آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۰، تهران، ۱۳۷۴ش.
۲۷. ↑ آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۲۸. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
۲۹. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۳، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۳۰. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۳۱. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۳۲. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰-۱۱، گات‌ها.
۳۳. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۳، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۳۴. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۰، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۳۵. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱، تهران، ۱۳۴۳ش.
۳۶. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
۳۷. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۹۳-۹۴، تهران، ۱۳۷۱ش.
۳۸. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۱۰۰-۱۰۲، تهران، ۱۳۷۱ش.
۳۹. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۲۹، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۴۰. ↑ پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۱-۱۲، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
۴۱. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۳، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۴۲. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۳۰-۳۱، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۴۳. ↑ جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۱۹۷-۲۰۰، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
۴۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۷-۸، رشت، ۱۳۷۸ش.
۴۵. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۰-۱۱، گات‌ها.
۴۶. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۴۹، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۴۷. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۴، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۴۸. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۴۹. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۵۰. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۰، رشت، ۱۳۷۸ش.
۵۱. ↑ افشار، ایرج، درباره پورداود، ج۱، ص۱۹، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۵۲. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
۵۳. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۵۴. ↑ جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۲۰۱ که نام او را ایراندخت ضبط کرده است، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
۵۵. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۲، تهران، ۱۳۴۳ش.
۵۶. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۳، رشت، ۱۳۷۸ش.
۵۷. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۲، گات‌ها.
۵۸. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۰، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۵۹. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۵، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۶۰. ↑ آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۶۱. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۲-۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
۶۲. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۴، رشت، ۱۳۷۸ش.
۶۳. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۰، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۶۴. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۵، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۶۵. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
۶۶. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۵-۱۶، رشت، ۱۳۷۸ش.
۶۷. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۶۸. ↑ آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۸۸، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۶۹. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۲، گات‌ها.
۷۰. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، گات‌ها.
۷۱. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۶، رشت، ۱۳۷۸ش.
۷۲. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۷۶، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۷۳. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۵، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۷۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۶، رشت، ۱۳۷۸ش.
۷۵. ↑ برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
۷۶. ↑ خلخالی، عبدالحمید، تذکره شعرای معاصر ایران، ج۲، ص۶۸، تهران، ۱۳۳۷ش.
۷۷. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۷۸. ↑ آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۱، تهران، ۱۳۷۴ش.
۷۹. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
۸۰. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۲، گات‌ها.
۸۱. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۸۲. ↑ یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۷، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۸۳. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۸۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۸، رشت، ۱۳۷۸ش.
۸۵. ↑ پورداود، ابراهیم، مقدمه بر گات‌ها، ج۱، ص۳۸۲، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۷۸ش.
۸۶. ↑ سرزمین آتش نهاد، کاوه، ج۱، ص۳۰۷، تهران، ۱۳۴۸ش، س۷.
۸۷. ↑ جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۲۰۲، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
۸۸. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
۸۹. ↑ برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
۹۰. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۹۱. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۹۲. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۹۳. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
۹۴. ↑ آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۱، تهران، ۱۳۷۴ش.
۹۵. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱-۵۲، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۹۶. ↑ سپنتا، عبدالحسین، سخنرانی، ج۱، ص۹۳، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۹۷. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۹۸. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۰، رشت، ۱۳۷۸ش.
۹۹. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۱، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۰۰. ↑ برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷، تهران، ۱۳۶۳ش.
۱۰۱. ↑ آرین‌پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، ج۳، ص۱۵۱، تهران، ۱۳۷۴ش.
۱۰۲. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۳، تهران، ۱۳۴۳ش.
۱۰۳. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۲، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۰۴. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۰۵. ↑ میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۷۱، تهران، ۱۳۷۸ش.
۱۰۶. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۰۷. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۰۸. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۲-۲۴ درباره تاریخ این جشن، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۰۹. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۲-۲۳، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۱۰. ↑ گرجی، مرتضی،مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۴، تهران، ۱۳۴۳ش.
۱۱۱. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۰، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۱۲. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۱۱۳. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷ که ۱۳۴۳ش آمده است، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۱۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۴، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۱۵. ↑ روشن، محمد، استاد ابراهیم پورداود، ج۱، ص۱۳، گات‌ها.
۱۱۶. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۷، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۱۷. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۱۸. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۱۱۹. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۲۰. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۱، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۱۲۱. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۵۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۲۲. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۷، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۲۳. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۱، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۱۲۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۱۸، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۲۵. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۶، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۲۶. ↑ میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۷۱، تهران، ۱۳۷۸ش.
۱۲۷. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۲۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۲۸. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۳۰-۳۲، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۲۹. ↑ رعدی آذرخشی، غلامعلی، یادی از پورداود، ج۱، ص۲۱-۲۵، نگین، ۱۳۴۷ش، س۴، شم‌ ۴۳.
۱۳۰. ↑ فرهنگ، مهر، سخنرانی، ج۱، ص۳۸، هوخت، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۱۳۱. ↑ افشار، ایرج، درباره پورداود، ج۱، ص۱۷، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۱۳۲. ↑ پورداود، ابراهیم، مقدمه بر یشت‌ها، ج۱، ص۱۱-۱۲، تهران، ۱۳۴۷ش.
۱۳۳. ↑ آبادانی، فرهاد، سخنرانی، ج۱، ص۹۱، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۱۳۴. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۱۵-۱۷، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۳۵. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۲، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۳۶. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۲۸۶، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۳۷. ↑ سپنتا، عبدالحسین، سخنرانی، ج۱، ص۹۳، هوخت، تهران، ۱۳۴۷ش، س۱۹، شم‌ ۱۰.
۱۳۸. ↑ قزوینی، محمد، مقالات، ج۳، ص۷۸۴-۷۸۵، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۶۳ش.
۱۳۹. ↑ یارشاطر، احسان، یسنا، ج۱، ص۳۲-۳۳، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳.
۱۴۰. ↑ صدیق، عیسی، چهل گفتار، ج۱، ص۶۹، تهران، ۱۳۵۲ش.
۱۴۱. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۵۱-۵۲، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۴۲. ↑ دوست‌خواه، جلیل، کارنامه هشتاد سال زندگی، ج۱، ص۵۳، پیام نوین، تهران، ۱۳۴۴ش، س۷، شم‌ ۱۲.
۱۴۳. ↑ قزوینی، محمد، مقالات، ج۳، ص۷۸۵-۷۸۶، به کوشش ع جزیره‌دار، تهران، ۱۳۶۳ش.
۱۴۴. ↑ گرجی، مرتضی، مقدمه بر اناهیتای پورداود، ج۱، ص۱۰، تهران، ۱۳۴۳ش.
۱۴۵. ↑ افشار، ایرج، درباره پورداود، ج۱، ص۲۰، فرهنگ ایران‌زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۱۴۶. ↑ محیط طباطبایی، محمد، جدال مدعی با سعدی، ج۱، ص۴۶۸-۴۷۰، ارمغان، تهران، ۱۳۴۶ش، س۳۶، شم‌ ۹.
۱۴۷. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۱۴۳، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۴۸. ↑ یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۷، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۱۴۹. ↑ سپنتا، ساسان، روش تدریس پورداود، ج۱، ص۱۹۴، پورداود پژوهنده روزگار نخست.
۱۵۰. ↑ یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۸، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۱۵۱. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۳۵، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۵۲. ↑ برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۶۷-۶۸، تهران، ۱۳۶۳ش.
۱۵۳. ↑ پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۰، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
۱۵۴. ↑ پورداود، ابراهیم، پوراندخت‌نامه، مقدمه، ص۱۳-۱۴، بمبئی، ۱۳۴۷ش.
۱۵۵. ↑ محیط طباطبایی، محمد، جدال مدعی با سعدی، ج۱، ص۴۶۶-۴۶۷، ارمغان، تهران، ۱۳۴۶ش، س۳۶، شم‌ ۹.
۱۵۶. ↑ جمال‌زاده، محمدعلی، سوگواری، ج۱، ص۱۹۹-۲۰۰، برای یک دوستی شصت ساله، وحید، تهران، ۱۳۴۷ش، س۶، شم‌ ۲-۳.
۱۵۷. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۴۹، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۵۸. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۴۱-۴۴۵، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۵۹. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۹۱، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۶۰. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۳۸-۴۴۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۶۱. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۴۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۶۲. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۳۹، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۶۳. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۴۸-۴۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۶۴. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۸۹-۳۹۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۶۵. ↑ یارشاطر، احسان، به یاد پورداود، ج۱، ص۳۴-۳۶، فرهنگ ایران زمین، تهران، ۱۳۵۴ش، ج۲۱.
۱۶۶. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۲، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۱۶۷. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۸۶-۹۰، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۶۸. ↑ درگذشت، پورداود، بررسی‌های تاریخی، ج۱، ص۳۴۷-۳۴۸، تهران، ۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م، س۳، شم‌ ۶.
۱۶۹. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۳۹۱-۴۱۴، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۷۰. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۷۵-۸۱، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۷۱. ↑ میرانصاری، علی، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج۳، ص۳۷۲، تهران، ۱۳۷۸ش.
۱۷۲. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۱۴-۴۵۱، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۷۳. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۹۱-۹۴، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۷۴. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۸۴-۸۹، رشت، ۱۳۷۸ش.
۱۷۵. ↑ فره‌وشی، بهرام، در جهان هنر و ادبیات، ج۱، ص۷۷۳، سخن، تهران، ۱۳۴۷ش، دوره ۱۸، شم‌ ۷.
۱۷۶. ↑ پورداود، ابراهیم، سرگذشت، ج۱، ص۷۶۸-۷۷۱، راهنمای کتاب، تهران، ۱۳۳۹ش، س۳، شم‌ ۶.
۱۷۷. ↑ مصطفوی، علی‌اصغر، زمان و زندگی استاد پورداود، ج۱، ص۴۵۹-۴۶۳، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۷۸. ↑ معین، محمد، پورداود، ج۱، ص۹۶-۹۹، یادنامه پورداود، تهران، ۱۳۲۵ش، ج۱.
۱۷۹. ↑ نیکویه، محمود، پورداود پژوهنده روزگار نخست، ج۱، ص۹۰-۹۸، رشت، ۱۳۷۸ش.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم پورداود»، شماره۵۵۷۰.    

رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
جعبه ابزار