• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابراهیم بن عقیل مکبری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ابراهیم بن عقیل مَکْبِری۴۷۴ق) از نحویان و محدثان قرن پنجم هجری قمری بود؛ ایشان تعلیقه‌ای در علم نحو از آموزه‌های امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) و با نگارش ابوالاسود دؤلی در اختیار داشته است.



ابواسحاق ابراهیم بن عقیل بن جیش بن محمد مکبری قرشی دمشقی مشهور به ابن مَکْبِری از دانشمندان علم نحو و از شاگردان ابوالحسن علی بن احمد شرابی بوده و از او روایاتی را نقل کرده است.


کسانی چون خطیب بغدادی، ابومحمد بن اکفانی، ابوطاهر راشد بن محمد بن عقیق قرشی معروف به ابن مکبری(م ۵۴۲قطاهر بن برکات خشوعی۴۸۲ق) و ابن ارمنازی غیث بن علی بن عبدالسلام صوری۵۰۹ق) از شاگردان ابن مکبری بوده و از او روایت کرده‌اند.


خطیب بغدادی، ابراهیم مکبری را فردی صدوق دانسته، ولی ابن عساکر قول وی را نپذیرفته، او را فردی ضعیف شمرده و متهم به جعل حدیث و سند کرده است.
علت این امر آن است که ابن مکبری ادعا می‌کرد تعلیقه‌ای در علم نحو از آموزه‌های امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) و با نگارش ابوالاسود دؤلی در اختیار دارد.
نکته‌ای که وجود دارد:
اولاً این تعلیقه در آغاز امالی ابوالقاسم عبدالرحمان بن اسحاق زجاجی۳۰۴ق) وجود داشته و در حدود ده سطر بوده است؛ اما تعلیقه ابن مکبری حدود ده ورق بوده است. در واقع ده سطر از نوشته‌های زجاجی را پرورش داده و به ابوالاسود نسبت داده است.
ثانیا آن را از یحیی بن ابی بکیر کرمانی قاضی کرمان روایت می‌کند و کرمانی در سال ۲۰۸ق مرده است و او نمی‌تواند از وی روایت کند، پس سند مشکل دارد. به گفته ابن عساکر، خطیب بغدادی متوجه این مسئله نشده و او را تصدیق کرده است. وی کتابی در نحو دارد


ابواسحاق در شب سه شنبه ۲۳ ماه ربیع الثانی در سال ۴۷۴ق در دمشق وفات کرد و در باب الصغیر دفن گردید.(دیگر منابع:)


۱. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۵۴.    
۲. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق،ج۱۷، ص۴۶۲.    
۳. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق،ج۲۴، ص۴۵۰.    
۴. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق،ج۴۸، ص۱۲۴.    
۵. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۵۵.    
۶. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۵۶    .
۷. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۲، ص۳۵۶.    
۸. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۶، ص۲۳۹.    
۹. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۳۸.    
۱۰. سبط ابن العجمی، ابراهیم بن محمد، الکشف الحثیث، ص۳۷.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۴۹.    
۱۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۱۹.    
۱۳. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۱، ص۸۲.    
۱۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۶۰.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم مکبری»، ج۳، ص۴۰.






جعبه ابزار