ابراهام ولنتاین ویلیامز جکسن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ابراهام ولنتاین ویلیامز جکسن» از محققان نامدار آمریکا در رشته زبان و
ادبیات و
دین و آئین در
ایران باستان به شمار می‌رود.
![546]()
وی در سال ۱۸۶۲ م. در یکی از خانواده‌های قدیمی نیویورک به
دنیا آمد. گواهینامه دبیرستان را در سال ۱۸۸۳ م. اخذ نمود و از دانشگاه کلمبیا به عنوان دانشجوی ممتاز در رشته ادبیات
یونان و
روم قدیم درجه لیسانس گرفت. در آخرین سال دوره لیسانس به آموختن
زبان سنسکریت پرداخت. پس از دوره لیسانس، در رشته
زبان‌شناسی به تحصیل خود در دانشگاه کلمبیان ادامه داد و به مطالعه
زبان اوستایی پرداخت. وی در سال ۱۸۸۹ م. از دانشگاه کلمبیا موفق به دریافت درجه دکترا شد. در همان سال برای تکمیل مطالعات
هند و ایرانی خود به
آلمان رفت. در آن جا نزد کارل کلدنر به تحصیل زبان
اوستایی و نزد ریشارد پیشل به مطالعه سانسکریت پرداخت. جکسن در سال ۱۸۸۹ م. به
آمریکا بازگشت و در دانشگاه کلمبیا به تدریس زبان ادبیات انگلیسی پرداخت. پس از تاسیس کرسی زبان‌های هند و ایرانی در سال ۱۸۹۵ م. ضمن تدریس، به تحقیقات و مطالعات در این زمینه پرداخت و تا آن هنگام مقاله‌هایی درباره زبان‌های ایرانی خاصه زبان
اوستایی منتشر کرد که از آن جمله‌اند: «یکی از سروده‌های
زردشت »، «الفبای
اوستائی»، «دستور زبان
اوستائی و مقایسه آن با سانسکریت».
آنچه بیشتر ذوق و علاقه اش را برمی انگیخت، تحقیق درباره زردشت بود. در سال ۱۸۸۹ م. کتاب عظیم «
زردشت پیامبر ایران باستان» را به چاپ رساند و این همان کتابی است که وی را به شهرت جهانی رساند و به عنوان یکی از شاهکارهای تحقیقی و پژوهشی باقی ماند.
جکسن برای نخستین بار در سال ۱۹۰۳ م. به
ایران مسافرت نمود و در این سفر از کوه بیستون بالا رفت و سنگ نبشته داریوش را از نزدیک مورد مطالعه قرار داد. حاصل این سفر کتاب «سفرنامه جکسن» است که در سال ۱۹۰۶ م. منتشر شد. وی دوباره در سال ۱۹۰۷ م. و سپس در سال ۱۹۱۰ م. به این نواحی مسافرت کرد و در بازگشت به آمریکا کتاب از قسطنطنیه تا زادگاه عمر خیام را نوشت. این کتاب نشان می‌دهد که علاقه جکسن منحصر به تحقیق در زبان‌های
اوستایی ایران نبوده و او به
شعر و شاعران فارسی گوی نیز سخت دل بسته بود، به گونه‌ای که دیوان شاعران ایرانی، کتاب‌های بالینی او بوده که هر شب پیش از خوابیدن می‌خوانده است.
جکسن بعدها به تحقیق درباره
دین مانی پرداخت و در سال ۱۹۲۳ م. کتاب آئین مانوی را منتشر کرد و سپس چندین مقاله در این ارتباط انتشار داد و در همان سال مهم‌ترین تالیف جکسن در این زمینه، با عنوان تحقیقی درباره دین مانی با توجه به اوراق تورفان منتشر شد. این تحقیقات، اگر چه گاه از حیطه ایران‌شناسی دور می‌گردد و به لحاظ محتوا نیز خالی از نقص نمی‌باشد؛ ولی چنان ارزنده است که ستایش و حق‌شناسی محققان در دین مانی را برانگیخته است.
وی علاوه بر مطالعه و تحقیق درباره ایران، به
هند نیز مسافرت کرد و در ارتباط با زبان سانسکریت تحقیقات قابل توجهی ارائه داد. کتاب تاریخ هند در نه جلد نتیجه این پژوهش‌ها است.
جکسن چندین بار دیگر به هند و ایران مسافرت کرد و برای شرکت در کنگره‌های بین المللی شرق شناسان بارها به اروپا سفر کرد. وی در
تابستان ۱۹۳۱ م. مبتلا به بیماری سختی شد و از فعالیت خود به ناچار کاست و در ۱۹۳۵ م. نیز از دانشگاه کلمبیا بازنشسته شد؛ ولی همچنان به تحقیق ادامه و قصد نگارش کتابی درباره دین مانی را داشت که عمرش وفا نکرد و در سال ۱۹۳۷ م. درگذشت.
مهم‌ترین آثار جکسن علاوه بر مقالات فراوان عبارت است از:
۱-
ایران در گذشته و حال (سفرنامه جکسن)
۲-
از قسطنطنیه تا زادگاه عمرخیام۳-
زردشت پیامبر ایران باستان
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
