إیضاح السبل فی الترجیح و التعادل موسوی زنجانی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ایضاح السبیل فی
الترجیح و التعادل»، تالیف
میرزا ابو طالب موسوی زنجانی ، به
زبان عربی است. این
اثر ، به عنوان منبع مفیدی در موضوع اصولی
تعادل و تراجیح قابل استفاده است.
نویسنده، بحث را با مقدمه‌ای مختصر آغاز کرده است. پس از آن، بحث، در ضمن چندین فصل ارائه شده است. هر یک از فصول نیز با دسته بندی‌های خوبی ارائه شده است.
کتاب، با مقدمه‌ای از مستنسخ کتاب که در آن با الفاظ مبالغه آمیزی کتاب را توصیف کرده، آغاز شده است.
نویسنده، در ابتدای کتاب، اهم مسائل
و منقح‌ترین مباحث اصولی را مباحث
تعادل و تراجیح می‌داند، چرا که به وسیله این بحث نظام
فقه کامل شده
و فقیه از آن کمک می‌گیرد؛ لذاست که تالیفات فراوانی در این زمینه از فقهاء به جای مانده است.
اجتماع دو دلیل
متعارض و عدم
امکان عمل به هر دو، به یکی از دو شکل زیر قابل تصور است:
۱.
تعادل: دو دلیلی هستند که هیچ یک را بر دیگری مزیتی نیست؛
۲.
تراجیح: در صورتی است که یکی از دو دلیل، نسبت به دیگری واجد مزایایی باشد.
در مورد
تعارض میان دو دلیل که در حال تعادلند، سه نظریه وجود دارد:
الف)
تساقط هر دو دلیل؛
ب)
تخییر ؛
ج) تساقط هر دو دلیل.
در بخش دیگری از کتاب، به
مرجحات پرداخته شده است.
اجماع فرق
امامیه است که در مقام تعارض دو
خبر باید رجوع به
مرجحات شود، زیرا اگر اخذ به
مرجحات نشود، مخالف دستورهایی است که از
اهل بیت علیه‌السّلام رسیده است
و به علاوه، اخذ به
راجح ، موجب حصول
برائت یقینی می‌شود. اختلافی که هست در این است که آیا باید در باب
مرجحات به همان
مرجحاتی که در
اخبار رسیده، از قبیل اعلمیت
و اورعیت اکتفاء کنیم یا به
مرجحات خارجیه هم می‌توان تمسک نمود؟.
در اینکه آیا کدام یک از
مرجحات داخلی
و خارجی در صورت تعارض، بر یک دیگر مقدمند، آراء گوناگونی ذکر شده است.
ذکر اخبار
ترجیح مرجحات داخلیه
و خارجیه، بررسی
مرجحات سندیه،
مرجحات مضمونیه، جهتیه
و...
و نیز تعارض بین سایر
امارات از دیگر بخش‌هایی است که در ادامه کتاب مورد مداقه قرار گرفته است.
کتاب، به
خط نویسنده، بدون فهرست
نگارش شده است. در برخی از صفحات کتاب، حواشی مختصری آمده است.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
