إِرْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِرْب (به فتح الف و سکون راء) و
أَرَب (به فتح الف و راء) از مفردات
نهج البلاغه، به‌معنای
حاجت و
طلب است.
در بیان
حضرت امیر (علیه‌السلام) دو بار به‌همین معانی به کار رفته است.
إِرْب و
أَرَب بر
وزن (
شرف و
جسر) در «نهج البلاغه» به معنی حاجت و طلب و رغبت آمده است.
از «
نهایه»
ابن اثیر معلوم می‌شود که هر دو وزن در معنی حاجت به کار رفته است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
آن حضرت خطاب به
طلحه و
زبیر فرموده:
«وَ اللهِ ما كانَتْ لي في الْخِلافَةِ رَغْبَةٌ، وَ لا في الْوِلايَةِ إِرْبَةٌ، وَ لكِنَّكُمْ دَعَوْتُموني إِلَيْها.» «به خدا
قسم من رغبتی در
خلافت و حاجتی در
ولایت و
حکومت نداشتم بلکه شما مرا به آن خواندید.»
در این خطبه «
اربة» بکسر الف و سکون راء آمده است. و در خطبه‌ای دیگر، با فتح همزه و راء نقل گردیده:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره انسان غافل فرموده است:
«حَتَّى إِذا قامَ اعْتِدالُهُ، وَ اسْتَوَى مِثالُهُ نَفَرَ مُسْتَكْبِراً... لَذّاتِ طَرَبِهِ، وَ بَدَواتِ أَرَبِهِ.» «تا چون به حالت
اعتدال و جوانی رسید، در
حال تکبّر از
حق کنار رفت در لذّت‌های بازیش و در پیشامدهای حاجتش بدون
رعایت حق.»
این کلمه فقط دو بار در «نهج البلاغه» دیده می‌شود.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ارب»، ص۳۷.
