إشکالیات ترجمة معانی القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اشکالیات ترجمة معانی القرآن الکریم
تالیف محمود العزب می‌باشد.
این
اثر را مؤلف به توصیه شیخ الازهر جاد الحق در رابطه با بررسی ترجمه قرآن که توسط جان بیرک (ژاک برک) صورت گرفته بود به زبان فرانسه نگاشت و آنرا در شماره ۴ مجله اسلامی فرانسه در
سال ۱۹۹۹ میلادی به چاپ رساند.
برای اولین بار در سال ۱۶۴۷ میلادی «آندره درویه» قرآن را مستقیما از روی متن عربی به زبان فرانسه به نام
قرآن محمد ترجمه کرد. دومین ترجمه قرآن به زبان
فرانسوی، توسط «کلودساواری» در دو جلد در سال ۱۷۸۳ میلادی منتشر شد. پس از ترجمه این دو، مهمترین ترجمه
فرانسوی «کازیمیرسکی» است. در سال ۱۹۷۰ میلادی این ترجمه با مقدمه محمد ارکون منتشر شد: جدیدترین ترجمه قرآن به زبان فرانسه توسط «ژاک برک» عضو فرهنگستان
زبان عربی مصر و استاد برجسته کالج فرانسه است که با توضیحات و مقدمه تحلیلی در سال ۱۹۹۰ میلادی چاپ شده است. محمود العزب مؤلف کتاب که برای اخذ مدرک دکترا دانشجوی دانشگاه سوربون پاریس بوده است برای نوشتن
پایان نامه با عنوان بررسی لغوی مقارن تعریف و تنکیر در قرآن و
عهد قدیم به
زبان عبری در صدد مراجعه و مقابله با ترجمه‌های
فرانسوی و عبری می‌شود از جمله ترجمه‌های
فرانسوی بلاشر، کازیمیرسکی، ماسون، حمید الله و ترجمه عبری ابراهام بن شمش و یوسف ریقلین. بعد از برگشت از پاریس و سال‌های تدریس در دانشگاه الازهر و توصیه رئیس الازهردر خصوص بررسی ترجمه
فرانسوی ژان برک به تالیف این کتاب دست میزند.
این
اثر دربردارنده ۱۵۰ مورد خطایی است که در ترجمه ژان برک از قرآن آمده است و مؤلف به تصحیح آن‌ها پرداخته است. و این خطاهای را در ۵ نوع تقسیم می‌کند حذف کلمه، کلمات و جملات که در ترجمه بیان نشده است که این نوع اول شمرده می‌شود.
نوع دوم: مفاهیم و اصطلاحاتی که در فرهنگ اسلامی معنای خاصی دارند همانند کلمه امی، اعجمی که مترجم
فرانسوی در آن‌ها مناقشه نموده است. نوع سوم: مربوط به خطاهایی است که مترجم بخاطر فهم نادرست از کلمه یا سیاق جمله معنایی نادرست یا ناقص از قرآن بدست داده است مانند کلمه الشهر الحرام- که مؤلف قسمت اعظم اشتباهات مترجمین
فرانسوی را در این امر می‌داند. نوع چهارم: در این بحث مورد
اختلاف برانگیز ترجمه با در نظرگرفتن
قواعد عربی و ترکیبات و ساختارهای نحو بررسی می‌گردد و خطاهایی که مترجم در این زمینه بر اثر رعایت نکردن آن‌ها دچار خلط و اشتباه شده است. نوع پنجم: مترجم در زمانی که به امر ترجمه مشغول است باید یک تفسیر از تفاسیری که مورد توافق نسبی
علماء اسلام است مد نظر قرار دهد و در تمام مرحله ترجمه آن را بکار گیرد و در صورت اختلاف با تفاسیر دیگر آن‌ها را در حواشی و با ذکر منبع آورد که مترجم
فرانسوی با رعایت نکردن این اصل، دچار خطاهایی در ترجمه خویش شده است. روش محمود العزب در تمام این مراحل این گونه است که اول
آیه مورد نظر را ذکر سپس ترجمه
فرانسوی را آورده بعد از آن اشکال را مطرح و سپس رای خود را بیان می‌کند. و برای هرنوع، نمونه‌های متعددی ذکر نموده است که قابل توجه است و برای خواننده به زبان
فرانسوی جای تامل و بررسی است. در صفحات اولیه اثر، به شرایط و ویژگی‌های مفسر، مشترکات ترجمه
فرانسوی و عبری و سپس ذکر اشکالیات ترجمه‌ها که در زمان بررسی و تدوین پایان نامه به آن‌ها علم پیدا کرده است، رابطه و تداخل بحث استشراق و مستشرقان با مسئله ترجمه قرآن کریم و پاسخ به دو سؤال آیا ترجمه قرآن از نظر
دین، جایز است؟ در صورت
اجازه دین بر ترجمه قرآن کریم، آیا امکان عملی آن ممکن است و در صورت امکان عملی آن، مشکلاتی که مترجمان با آن برخورد کرده‌اند در طول زمان امکان ثبت و استخراج آن‌ها امکان دارد؟
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
