أکذوبتان حول الشریف الرضی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«اکذوبتان حول الشریف الرضی التقی الزاهد»، تالیف علامه جعفر مرتضی عاملی به
زبان عربی است. این کتاب به بررسی و رد دو اتهام که به
سید رضی رحمة‌الله‌علیه از سوی
اهل سنت وارد شده، پرداخته است.
کتاب با یک مقدمه و تمهید آغاز شده است. مطالب کتاب در دو فصل کلی تنظیم شده است که فصل اول در ضمن یک بخش و فصل دوم در ضمن دو بخش به بررسی اتهامات مذکور پرداخته است. در آخر نیز مطلب مختصری به عنوان خاتمه آمده است.
شریف رضی شخصیت بزرگی است که تمامی بزرگانی تاریخ که پس از او آمده‌اند با عظمت از او یاد کرده و همواره از او متاثر بوده‌اند. با مطالعه زندگی این مرد بزرگ به شرافت، علم، فضل و والایی نفسانی و مکارم اخلاق او یقین خواهی کرد.
در واقع آنچه سبب نگارش کتاب شده است، دست یابی نویسنده به دو نص است که با مطالب فوق متمایز است و لذا نویسنده بررسی و پاسخ به این اثر را ضروری دانسته و اقدام به تالیف این اثر کرده است.
در ادامه به ترتیب خلاصه‌ای از مطالب کتاب ارائه می‌شود:
۱- اولین
دروغی که به سید رضی نسبت داده شده، کلامی از
ابن عتبه است: «و در بعضی از کتب یافتم که رضی زیدی
مذهب بوده است و...»
نویسنده ابتدا در استدلال به
شیعه بودن سید رضی رحمة‌الله‌علیه ، بخشی‌هایی از قصیده مشهور او را که نام
ائمه اطهار علیه‌السّلام را در ضمن آن آورده ذکر می‌کند.
در ادامه مطلب نویسنده به زمینه‌های اتهام مذکور اشاره کرده و به نقل از شیخ عبدالحسین حلی می‌نویسد: «آن تهمت زیدیه قبلا به حسن اطروش جد مادریش و فرزندان او هم نسبت داده شده بود، لکن نزد علمای
رجال امامیه ثابت است و شریف مرتضی هم در کتابش، «
شرح المسائل الناصریه » پاکی عقیده وی و جمیع فرزندانش را متذکر شده است. نویسنده در انتها به این نتیجه می‌رسد که اتهام مذکور از یک اشتباه ناشی شده است. در حقیقت نام ناصر امام زیدیه که ملقب به الداعی للحق بوده است، با نام حسن بن علی اطروش که ملقب به الناصرللحق بوده است، مشتبه شده است.
۲- اتهام دیگری که به سید رضی رحمة‌الله‌علیه وارد شده است، مطلبی به نقل از «حصری» است که سید رضی در مجلسی که کوران مغنی
شراب می‌نوشیده است، متهم به
سرقت ردا می‌شود و...
نویسنده در نقد این سخن به دو طریق مناقشه می‌کند:
الف: مناقشات قابل رد؛ از جمله عبارتند از: ۱- حصری سند این روایت را ذکر نکرده و مشخص نمی‌کند که این قصه را از چه کسی شنیده است. ۲- شریف رضی از طائفه
امامیه است که تمامی انواع خمر را
حرام می‌دانند. ۳- نص از مشارکت شریف رضی رحمة‌الله‌علیه در شرب خمر حکایت نمی‌کند و.... نویسنده در آخر موارد مذکور را منافی با حضور سید در آن مجلس و عیب و مخل به مروت نمی‌داند. وی تشکیل چنین مجالسی را در حضور خلفا و اعیان و اشراف امری عادی تلقی می‌کند؛ بنابراین در رد این اتهام به مناقشه دیگری مبادرت می‌نماید.
ب: مناقشه معقوله: علامه در ادامه پس از استناد به منابع مختلف و متعددی که همگی به ورع و تدین سید رضی رحمة‌الله‌علیه اعتراف دارند، صدور این گونه اعمال را در شان عالم پرهیزگار و باتقوایی؛ مانند شریف رضی رحمة‌الله‌علیه نمی‌داند. وی سپس به مراجعه به اشعار سید رضی رحمة‌الله‌علیه ، دلائل مختلفی را ذکر می‌کند که با توجه به آن‌ها قبول روایت حصری امری دشوار به نظر می‌رسد. این شخصیت بزرگ عالم
اسلام حتی از ایراد کلمات زشت و اشعار هجو و وصف خمر و مجالس لهو و
غنا پرهیز می‌کرده است. در ادامه این بحث به کلام قال دکتر عبدالفتاح محمد الحلو بر دیوان اشعار سید رضی رحمة‌الله‌علیه و همچنین سخن معتزلی حنفی در شرح نهج البلاغه در نقل داستان چگونگی پذیرش سرپرستی و آموزش آن‌ها توسط
شیخ مفید رحمة‌الله‌علیه اشاره کرده است.
نویسنده در پایان چنین نتیجه گیری می‌کند که روایت کوران مغنی بی اساس بوده و آن را ناشی از حسد و بغی می‌داند.
پاورقی‌های مختصر کتاب که بیشتر آدرس منابع است، به قلم نویسنده آمده است.
نرم افزار سید رضی،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
