أُسْوَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُسْوَة: (اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ)«اُسْوَة» از مادّه
«اسْو» (بر وزن عروه) در
اصل، به معنای آن
حالتی است که انسان به هنگام
پیروی از دیگری به خود می‌گیرد؛ و به تعبیری دیگر، همان
تاسّی کردن و
اقتدا نمودن است.
(لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا) (به يقين براى شما در زندگى
پیامبر خدا سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه
امید به
رحمت خدا و
روز بازپسین دارند و خدا را بسيار ياد مى‌كنند).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:کلمه اسوة به معنای
اقتداء و
پیروی است، و معنای
(فِی رَسُولِ اللَّهِ) یعنی در مورد
رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم)، و اسوه در مورد رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم)، عبارت است از پیروی او، و اگر تعبیر کرد به
(لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ) شما در مورد رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) تاسی دارید که استقرار و استمرار در گذشته را افاده می‌کند، برای این است که اشاره کند به اینکه این وظیفه همیشه ثابت است، و شما همیشه باید به آن جناب
تاسی کنید.
در
تفسیر کشاف گفته: اگر کسی بپرسد حقیقت معنای آیه
(لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ) چیست؟ البته با در نظر گرفتن اینکه کلمه
اسوة به ضمه همزه قرائت شده، در جواب می‌گوییم دو احتمال هست، اول اینکه خود آن جناب اسوه‌ای حسنه و نیکو است، یعنی بهترین رهبر و مؤتسی یعنی مقتدی‌به است، و این تعبیر نظیر تعبیر زیر است، که در باره کلاه‌خود می‌گویی بیست من آهن، یعنی این کلاه بیست من آهن است، دوم اینکه بگوییم خود آن جناب اسوه نیست، بلکه در او صفتی است که جا دارد مردم به وی در آن صفت اقتداء کنند، و آن عبارت است از
مواساة، یعنی اینکه خود را برتر از مردم نمی‌داند؛
و وجه اول قریب به همان معنایی است که ما بیان کردیم.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أُسْوَة»، ص۴۶.
