أَوْلَیان (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَوْلَیان: (عَلَیْهِمُ الاَوْلَیانِ) «اَوْلَیان» در اینجا به معنای
«اوّلان» است؛ یعنی آن دو شاهدی که در آغاز می‌بایست
شهادت بدهند و از راه راست منحرف شده‌اند.
(فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُما اسْتَحَقَّا إِثْمًا فآخَرانِ يِقُومانُ مَقامَهُما مِنَ الَّذينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الأَوْلَيانِ فَيُقْسِمانِ بِاللّهِ لَشَهادَتُنا أَحَقُّ مِن شَهادَتِهِما وَ ما اعْتَدَيْنا إِنّا إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمينَ) (و اگر اطّلاعى حاصل شود كه آن دو، مرتكب گناهى شده‌اند و
حق را كتمان كرده‌اند)، دو نفر از كسانى كه نسبت به ميّت، اولى هستند، به جاى آنها قرار مى‌گيرند، و به
خدا سوگند ياد مى‌كنند كه: «گواهى ما، ازگواهى آن دو، به حق نزديكتر است؛ و ما تجاوزى نكرده‌ايم؛ كه اگر چنين كرده باشيم، از ستمكاران خواهيم بود»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: گفته مى‌شود: استحق الرجل يعنى فلانى گناه كرد و اينكه مى‌گويند: استحق فلان اثما على فلان
کنایه است از ايراد خيانت بر او. و از همين جهت در جمله:
(اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيانِ) كلمه استحق با لفظ على متعدى شده است، يعنى آن دو شاهدى كه از جهت وصيت نزديك‌ترند به ميت و با دروغ و خيانت خود بر اولياى ميت خيانت كردند، و معنى: استحق الرجل در اصل اين است كه فلان مرد خودش خواست تا در حقش كيفر گناه ثابت شود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَوْلَیان »، ص۸۶.
