أَنّی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَنّی: (فَاْتُوا حَرْثَکُمْ اَنَّی شِئْتُمْ) «اَنّی» از اسماء شرط است و غالباً به معنای
«مَتی» که به معنای زمان است استعمال می‌شود؛ و در این صورت آن را
«اَنّی» زمانیه می‌گویند. و گاهی نیز به معنای مکان است. اگر
«اَنّی» در
آیه، زمانیه باشد، توسعه زمانی مساله آمیزش جنسی را بیان می‌کند، یعنی در هر ساعتی از شب و روز مجاز هستید و اگر مکانیه باشد، توسعه در مکان و چگونگی انواع آمیزش است؛ گاهی، به معنای
«اَین» (کجا) و گاه به معنای
«کَیْف» (چگونه) نیز می‌آید.
(نِسآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنّى شِئْتُمْ وَ قَدِّمُواْ لأَنفُسِكُمْ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّكُم مُّلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنينَ) (زنان شما، محل بذرافشانى شما هستند؛ پس هر زمان كه بخواهيد، مى‌توانيد با آنها آميزش كنيد. و با پرورش فرزندان صالح، اثر نيكى براى خود، از پيش بفرستيد. و از مخالفت فرمان
خدا بپرهيزيد و بدانيد او را ملاقات خواهيد كرد. و به
مؤمنان، بشارت ده.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه (انى) از اسماى شرط است، كه مانند كلمه (متى) در خصوص زمان استعمال مى‌شود، البته گاهى در مكان هم بكار مى‌رود. حال اگر در آيه مورد بحث به معناى مكان باشد، معنا چنين مى‌شود (شما به كشتزار خود وارد شويد، از هر محلى كه خواستيد)، و اگر به معناى زمان باشد معنايش اين مى‌شود (شما هر وقت خواستيد به كشتزار خود برويد) و به هر معنا كه باشد مى‌خواهد اطلاق را برساند، مخصوصا با قيد (شئتم) اين اطلاق روشن‌تر به چشم مى‌خورد، و اين همان مانعى است كه نمى‌گذارد جمله
(فَأْتُوا حَرْثَكُمْ) دلالت بر وجوب كند، چون معنا ندارد عملى را واجب كنند و به دنبالش اختيار انجام آن را به خود واگذار نمايند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ واحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها وَ أَنزَلَ لَكُم مِّنْ الْأَنْعامِ ثَمانيَةَ أَزْواجٍ يَخْلُقُكُمْ في بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ خَلْقًا مِن بَعْدِ خَلْقٍ في ظُلُماتٍ ثَلاثٍ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَأَنّى تُصْرَفُونَ) (او همه شما را از يك
انسان آفريد، و همسرش را از جنس او خلق كرد؛ و براى شما هشت زوج از چهارپايان آفريد؛ او شما را در شكم مادرانتان در ميان تاريكى‌هاى سه‌گانه پوسته شكم، رحم و كيسه جنين آفرينشى بعد از آفرينش ديگر مى‌بخشد. اين است خداوند، پروردگار شما كه حكومت عالم هستى از آن اوست؛ هيچ معبودى جز او نيست؛ پس چگونه از راه حق منحرف مى‌شويد؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(فَأَنَّى تُصْرَفُونَ) يعنى پس باز چگونه از عبادت خدا به سوى عبادت غير خدا بر مى‌گرديد، با اينكه او
رب شماست كه شما را خلق كرده و امرتان را
تدبیر نموده، و مليك و حكمران بر شماست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَنّی»، ص۸۳.
