أَنفَقتُم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَنفَقتُم:(وَ ما أَنفَقْتُم مِّن شَيْءٍ) «أَنفَقتُم» از
باب افعال (انفاق) به معنى «خارج كردن
مال از
ملک خويش» است و «نفقة» به معنى «بخشش و هزينه زندگى» است كه به كسى داده مى‌شود.
به موردی از کاربرد «أَنفَقتُم» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قُلْ إِنَّ رَبّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ يَقْدِرُ لَهُ وَ ما أَنفَقْتُم مِّن شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَيْرُ الرّازِقينَ) «بگو: پروردگارم روزى را براى هر كس از بندگانش بخواهد
وسعت مى‌بخشد يا تنگ مى‌گيرد؛ و هر چيزى را در راه او انفاق كنيد، عوض آن رامى‌دهد و جاى آن را پر مى‌كند)؛ و او بهترين روزى‌دهندگان است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ) هر چه انفاق كنيد، چه كم و چه زياد و آن مال هر چه باشد،
(فَهُوَ يُخْلِفُهُ) خدا جانشين كننده و جا پركن آن است، و عوض آن را به شما مى‌دهد، يا در
دنیا، و يا در
آخرت،
(وَ هُوَ خَيْرُ الرّازِقينَ)، و او بهترين روزى‌رسان است، براى اين‌كه او اگر روزى مى‌دهد، بلا عوض و صرفا از در جود و سخا مى‌دهد، ولى ديگران اگر روزى مى‌دهند، به عنوان
قرض و معامله مى‌دهند، آرى مى‌دهند تا روزى پس بگيرند، علاوه بر اين‌كه او رازق حقيقى است، و ديگران واسطه وصول رزق اويند.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
در
قرآن مجید، آيات زيادى درباره انفاق و بخشش در راه خدا آمده و مسلمانان را به اين كار تشويق كرده است و هر
نوع كار و سرمايه و موضوعى كه
خیر و مفيد به حال مردم باشد قابل انفاق است.
اين انفاق
قبل از همه به خويشاوندان و از ميان آن‌ها نخست به
پدر و
مادر، سپس به يتيمان و مستمندان و ابناى سبيل (در راه ماندگان) تعلق مى‌گيرد و چه بهتر كه براى
اخلاص بيشتر، انفاق‌هاى خود را پنهان دارند.
انفاق در
اسلام، مفهوم گسترده‌اى دارد،
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) مى‌فرمايد:
«هر كار نيكى به هر
صورت باشد،
صدقه و انفاق در راه خدا محسوب مى‌شود (و منحصر به انفاق‌هاى مالى نيست)، و هرچه انسان براى حوايج زندگى خود و خانوادۀ خود
صرف مى‌كند، صدقه نوشته مى‌شود و آن‌چه انسان آبروى خود را با آن
حفظ مى‌كند صدقه به شمار مى‌رود (و نيز) آن‌چه انسان در راه خدا انفاق مى‌كند عوض آن را به او خواهد داد مگر چيزى كه صرف بنا شود (همچون بناى خانه) يا در راه
معصیت صرف شود.»
استثناى خانه در اين
حدیث، ممكن است از اين نظر باشد كه عين آن باقى است، بعلاوه مردم بيشترين توجهشان به آن است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «انفقتم»، ج۴، ص ۵۰۴.
