• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَفَلَ‌ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





أَفَلَ‌: (فَلَمّا أَفَلَ قالَ لا أُحِبُّ الآفِلينَ)
«أَفَلَ‌» (به فتح همزه و فاء) به معنای غروب کردن‌ است.
در تعقيب نكوهشى كه حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از بت‌ها داشت، و دعوتى كه از آزر براى ترک بت پرستی نمود، خداوند به مبارزات منطقى ابراهيم (علیه‌السلام) با گروه‌هاى مختلف بت پرستان اشاره كرده و چگونگى پى‌بردن او را به اصل توحید از طريق استدلالات روشن عقلى شرح مى‌دهد.
به خصوص در این آیه استدلال ابراهيم (علیه‌السلام) را از افول و غروب ستاره و خورشید بر عدم الوهيت آن‌ها روشن مى‌سازد.



به موردی از کاربرد «أَفَلَ‌» در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - أَفَلَ‌ (آیه ۷۶ سوره انعام)

(فَلَمّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَى كَوْكَبًا قالَ هَذا رَبّي فَلَمّا أَفَلَ قالَ لا أُحِبُّ الآفِلينَ) «هنگامى كه تاريكى شب او را فرا گرفت، ستاره‌اى را مشاهده كرد؛ گفت: «اين پروردگار من است؟!» امّا هنگامى كه غروب كرد، گفت: «غروب كنندگان را دوست ندارم.»

۱.۲ - أَفَلَ‌ در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: افول به معنای غروب است، ابراهيم (علیه‌السلام) اعتقاد به ربوبیت و خدايى کوکب را به غروب آن ابطال كرده و فرموده است که ستاره پس از غروب از بينندگان پنهان مى‌شود، و چيزى كه پنهان است چطور مى‌تواند كار خود را كه به عقيده آنان تدبیر عالم كون است، ادامه دهد؟ علاوه بر اين‌كه ارتباط بين رب و مربوب ارتباطى است حقيقى و واقعى‌ كه باعث محبت مربوب نسبت به رب خود مى‌شود، و تكوينا آن را مجذوب و تابع اين مى‌سازد، و اجرام فلكى داراى چنين جذبه‌اى نيستند و جمال و زيبايى آن‌ها عاريتى و متغير است، و مجذوب شدن در برابر چنين چيزى معنا ندارد، و اگر مى‌بينيد مردمى مادى در برابر زيبايى‌هاى ناپايدار دنیا، خود باخته و شيفته آن مى‌شوند در حقيقت از ناپايدارى آن غفلت مى‌ورزند و در اثر سرگرمى و استغراقى كه دارند، به یاد زوال و فناى آن‌ها نمى‌افتند، و معقول نيست كه پروردگار آدمى مانند زيبايى‌ها و تجملات ناپايدار دنيا، در معرض مرگ و حیات، ثبوت و زوال، طلوع و غروب، ظهور و خفا، پیری و جوانی، زشتی و زیبایی و امثال اين دگرگونی‌ها واقع گردد، و اين مطلب گرچه ممكن است به نظر بعضى‌ها مطلبى خطابى، يا بيانى شعرى باشد، و ليكن اگر دقت بفرمائيد خواهيد ديد كه برهانى است قطعى بر مساله توحید.
و به هر حال، ابراهيم (علیه‌السلام) مساله ربوبيت كوكب را از راه اين‌كه غروب و تغير بر آن عارض مى‌شود ابطال كرده است.

۱. انعام/سوره۶، آیه۷۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۸۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۰۷.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌ ط-دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۳۰۹.    
۵. انعام/سوره۶، آیه۷۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۷.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۲۴۹.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۸۰.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۵۵.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۵۰۱.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «افل»، ج۱، ص۶۸.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره انعام | لغات قرآن




جعبه ابزار