• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَفادَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





أَفادَه (به فتح همز و فاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای دادن و گرفتن است (به دو معنى متضاد مى‌آيد).
مواردى از آن در «نهج البلاغه» آمده است.
فائِدَة: به معنای زيادتى كه به دست مى‌آيد است، این واژه «اسم فاعل» است.



أَفادَه به معنای دادن و گرفتن است (به دو معنى متضّاد مى‌آيد).
«أَفادَه مالَاً» يعنى به او مال عطا كرد.
«أَفادَ مِنْهُ مالَاً» يعنى از او مالى اخذ كرد.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حکمت ۱۰۳

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در مورد ویژگی های انسان چنین میفرماید: «وَ إِنْ أَفادَ مالاً أَطْغاهُ الْغِنَی وَ إِنْ أَصابَتْهُ مُصیبَةٌ فَضَحَهُ الْجَزَعُ» «اگر مالى به دست آورد ثروت او را به طغیان وامى‌دارد و اگر بلائى رسد، ناليدن رسوايش مى‌كند.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - خطبه ۱

امام (علیه‌السلام) درباره خلقت اشياء فرموده اند: «أَنْشَأَ الْخَلْقَ إِنْشاءً وَ ابْتَدَأَهُ ابْتِداءً بِلا رَوِیَّهٍ أَجالَها وَ لا تَجْرِبَةٍ اسْتَفادَها» «مخلوق را آفريد بدون به كار بردن فكرى و بدون تجربه‌ايكه به دست آورده باشد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - خطبه ۱۲۵

امام علی (علیه‌السلام) در معرفی ملاک های برتری انسان چنین میفرمایند: «أَفْضَلَ النّاسِ عِنْدَ اللّهِ مَنْ کانَ الْعَمَلُ بِالْحَقِّ أَحَبَّ إِلَیْهِ ... مِنَ الْباطِلِ وَ إِنْ جَرَّ إِلَیْهِ فائِدَةً وَ زادَهُ» «برترين مردم در نظر خدا كسى است كه عمل به حق نزد او محبوبتر از باطل باشد گر چه باطل براى او منافعى فراهم سازد.» (شرح‌های خطبه: )
فائِدَة: به معنای زيادتى كه به دست مى‌آيد است، این واژه «اسم فاعل» است.

از این ماده چند مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۳۵.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۲۱.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۲۱.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۲۱.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۲۱.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۹۶، حکمت۱۰۳.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۷۵، خطبه۱۰۸.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۷، خطبه۱۰۸.    
۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۹، حکمت۱۰۸.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۱.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۲.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۶۴۴.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۷۱.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۸، خطبه۱.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۹، خطبه۱.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۰، خطبه۱.    
۱۸. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵، خطبه۱.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۸.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۱۲.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۸۰.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۸۴، خطبه۱۲۵.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۸، خطبه۱۲۱.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۲، خطبه۱۲۵.    
۲۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۱، خطبه۱۲۵.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۲.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۵.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۲۹۳.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۸۰.    
۳۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۰۶.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۶۸، خطبه۱۹۲.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۸۰، خطبه۹۰.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فید »، ج۲، ص۸۳۵.    






جعبه ابزار