آیَه (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیَه (به فتح یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای علامت، نشانه،
عبرت، دلیل و
معجزه است.
آیَه به معنای علامت، نشانه، عبرت، دلیل و معجزه است.
در متن
قرآن همه‌ی این معانی را می‌توان یافت.
ناگفته نماند معنای اصلی و حقیقی آیه، همان علامت و نشانه است چنان‌که در
قاموس و
مفردات تصریح شده است.
معانی دیگر که ذکر شد همه با معنای اصلی قابل جمع‌اند و به قسمتی از کلمات
قرآن که از محلّی آغاز و به مقطعی ختم می‌شود آیه گوییم زیرا که آن از نشانه‌های
خداوند است و
بشر از آوردن نظیر آن عاجز می‌باشد، موجودات عالم را از آن جهت آیات اللَّه می‌گوییم که نشانه‌های وجود خدا و
صفات او هستند.
به مواردی از
آیَه که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(سَلْ بَنی إِسْرائيلَ كَمْ آتَيْناهُم مِّنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ) (از
بنی‌اسرائیل بپرس: «چه اندازه نشانه‌هاى روشن و نعمت‌هاى فراوان به آن‌ها داديم؟»)
در آیه‌ی فوق مراد از آیه معجزه است.
(اِنَ آیَةَ مُلْکِهِ اَنْ یَاْتِیَکُمُ التّابُوتُ) (نشانه حكومت او، اين است كه «
صندوق عهد» به سوى شما خواهد آمد.)
در آیه‌ی فوق به معنی دلیل است.
(فَالْیَوْمَ نُنَجّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً) (ولى امروز بدنت را از آب نجات مى‌دهيم تا عبرتى براى آيندگان باشى.)
و در کریمه‌ی فوق منظور از آن عبرت است.
(مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ اُمُّ الْکِتابِ) (كه بخشى از آن، آيات «محكم» (صريح و روشن) است؛ كه اساس اين
کتاب مى‌باشد و پيچيدگى آيات ديگر را برطرف مى‌كند.)
(أَتَبْنُونَ بِكُلِّ ريعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ) «در هر مکان بلند عمارتی به بیهوده سری بنا می‌کنید؟!!»
در کریمه‌ی فوق به عمارت، آیه اطلاق شده است.
درباره آیه‌ی شریفه چنین گفته‌اند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «آیة»، ج۱، ص۱۴۵-۱۴۶.
