آیه استرجاع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه استرجاع، آیه ۱۵۶
سوره بقره، در باره بازگشت همه به سوی
خداوند است.
به
آیه ۱۵۶
سوره بقره آیه استرجاع گفته می‌شود: (الذین اذا اصابتهم مصیبة قالوا انا لله و انا الیه راجعون). این آیه،
صابران را معرفی کرده می‌گوید: " آنها کسانی هستند که هر گاه
مصیبتی به آنها رسد می‌گویند ما از آن خدا هستیم و به سوی او باز می‌گردیم".
برای توجه به این واقعیت که همه از او هستیم این
درس را به ما می‌دهد که از زوال
نعمتها هرگز ناراحت نشویم، چرا که همه این مواهب بلکه خود ما تعلق به او داریم، یک
روز می‌بخشد و روز دیگر
مصلحت می‌بیند و از ما باز می‌گیرد و هر دو صلاح ما است.
و این واقعیت که ما همه به سوی او باز می‌گردیم به ما یادآور می‌شود که اینجا سرای جاویدان نیست، و زوال نعمتها و کمبود
مواهب و یا کثرت وفور آنها همه زودگذر است، و همه اینها وسیله‌ای است برای پیمودن مراحل
تکامل. توجه به این دو
اصل اساسی اثر عمیقی در ایجاد
روح استقامت و
صبر دارد.
بدیهی است منظور از گفتن
جمله انا لله و انا الیه راجعون تنها ذکر زبانی آن نیست، بلکه توجه به حقیقت و روح آن است که یک
دنیا توحید و
ایمان در
عمق آن نهفته است.
امام خمینی با استناد به آیه
(اِنَّـا لِـلَّـهِ وَ اِنَّـا اِلَـیْـهِ رَاجِـعُـونَ) معتقد است این آیه افزون بر تصریح بر وحدت فاعلی و غایی، ناظر بر فعل خداوند است که آغاز و انجام آن یکی است. ایشان معتقد است همه ممکنات به‌جایی می‌روند که از آنجا آمده‌اند و نهایه همه به سوی
اسم الله می‌باشد و همه از آخر به اول متصل می‌گردند و بازگشت همه به سوی خداوند متعال است.
به اعتقاد امام خمینی آیه مذکور به‌خوبی نشان می‌دهد که هیچ موجود مادی و مجردی در
عالم امکان نیست مگر آنکه آن موجود دارای
سلوک وجودی است و مرجع و بازگشت همه موجودات عالم وجودی از مراتب غیبی تا مراتب شهودی به وجود محض و مقام مالکیت حق‌تعالی است و رجوع موجودات به اصلشان که الله است می‌باشد.
به باور ایشان معاد و رجوع آن نیست که در همین نشئه طبیعت باشد؛ زیرا این سبب انکار رجوع الی‌الله است و اثبات خلود در عالم طبیعت است؛ بلکه معاد و رجوع الی‌الله برگشت به جهان دیگری است که وابسته به نشئه طبیعت نیست.
•
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه استرجاع». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
