آیه نبا (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه ۶
حجرات، درباره وظیفه شنونده در قبال
خبر فاسق که به آیه نبا معروف است
بحث می کند.
به آیه ۶
سوره حجرات «آیه نبا» می‌گویند
(یا ایها الذین آمنوا ان جاءکم فاسق بنبا فتبینوا ان تصیبوا قوما بجهالة فتصبحوا علی ما فعلتم نادمین)؛
"ای کسانی که
ایمان آورده‌اید اگر
فاسقی برایتان خبری آورد
نیک وارسی کنید مبادا به نادانی گروهی را آسیب برسانید و (بعد) از آنچه کرده‌اید
پشیمان شوید ".
مفسران در شان نزول این آیه نوشته‌اند که ولید بن عقبه
برادر مادری
عثمان، از سوی
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ماموریت یافت نزد
قبیله بنی مصطلق رفته، از ایشان
زکات بستاند. او رفت و بنی مصطلق برای
احترام وی شادی کنان به استقبالش رفتند. چون در
عهد جاهلیت بین او و آنان دشمنی بود، ولید هراسان شد و پنداشت برای کشتن او هجوم آورده‌اند؛ لذا گریخت و به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم گفت آن‌ها از دادن زکات
ابا کردند و قصد ریختن
خون مرا داشتند.
حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم یکی را فرستاد تا در کار آنان تفحص کند. او رفت و بنی مصطلق را مشغول
عبادت یافت و زکات را از آنان گرفت و بازگشت. این جا بود که این
آیه نازل شد و دستور
تفحص در
اخبار فاسقان را صادر کرد.
این آیه، یکی از وظایف
امت درباره
رهبر بزرگ
جامعه را
بیان می‌کند و می‌گوید وقتی مردم خبری نزد او می‌آورند باید از روی
تحقیق باشد، و اگر شخص فاسقی از چیزی
خبر داد، بدون تحقیق نپذیرند و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و رهبر جامعه را برای پذیرش آن تحت فشار قرار ندهند.
بعضی از
اصولیان به این آیه برای
اثبات حجیت خبر واحد،
استناد کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند: این آیه،
مفهوم دارد؛ یعنی اگر در
خبر فاسق باید جست و جو و بررسی کرد، پس در
خبر عادل نباید
فحص و بررسی کرد و باید آن را پذیرفت؛ اما از قدما
شیخ طوسی و ابوالفتوح رازی آن را نپذیرفته،
استدلال می‌کنند که فرد عادل هم ممکن است در خبری
اشتباه کند.
علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه نبا».
