آیه تقصیر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه تقصیر یا «
آیه قصر» یا «
آیه سفر»، به
آیه ۱۰۱
سوره نساء اطلاق می شود.
•
به
آیه «وَ إِذا ضَرَبْتُمْ فِی الْأَرْضِ فَلَیسَ عَلَیکمْ جُناحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ یفْتِنَکمُ الَّذِینَ کفَرُوا ...»
بر
قصر نماز براى
مسافر و بیمناک از
دشمن استناد شده است.
نمازهاى چهار
رکعتی در
سفر و در حال
خوف از
دشمن، دو رکعتى گزارده مى‌شوند.
مراد از «فَلَیسَ عَلَیکمْ جُناحٌ»،
جواز قصر نیست، بلکه
وجوب قصر است.
بر مسافر واجب است نمازهای چهار رکعتی را با شرایطی که خواهد آمد
قصر (شکسته) بخواند، اما
نماز صبح و
مغرب قصر ندارند.
و در مسافرتی که موجب قصر است، هشت رکعت نافله ظهر و هشت رکعت عصر ساقط می‌شود ولی بقیه
نوافل باقی می‌ماند. و احتیاط (مستحب) آن است که وتیره به قصد رجاء خوانده شود.
نیّت قصر (شکسته خواندن) و اتمام (تمام خواندن نماز) در جایی که فقط قصر یا اتمام متعیّن است واجب نیست، بلکه در جاهایی که نمازگزار،
مخیّر بین قصر و اتمام است نیز واجب نمی‌باشد، پس اگر (در جاهایی که می‌تواند هم قصر بخواند و هم تمام) مثلًا نماز ظهر را با تردید و به قصد اینکه بعد از تشهد اول یا در دو رکعتی سلام می‌دهد و یا آن‌که (سلام نمی‌دهد و) دو رکعت بقیه را می‌خواند، شروع کند، نمازش صحیح است، بلکه اگر یکی از آن‌ها را به طور معیّن قصد کند، بنابر اظهر لازم نیست طبق آن عمل کند و می‌تواند به دیگری
عدول نماید، بلکه بنابر اقوی هیچ یک از آن‌ها با تعیین کردن هم تعیّن پیدا نمی‌کند و احتیاج به عدول نیست، بلکه با سلام دادن در دو رکعتی، قصر تحقّق پیدا می‌کند، چنان که با ضمیمه کردن دو رکعت بقیه، عملًا، اتمام حاصل می‌شود بدون آن‌که
قصد در آن‌ها دخالت داشته باشد. بنا بر این اگر قصد قصر نمود و بعد از انجام دو سجده، بین دو و سه شک نمود، بنا را بر سه می‌گذارد و از اینکه نمازش باطل شود جلوگیری می‌کند، بدون آن‌که قصد عدول (به تمام) لازم باشد. بلکه بعید نیست که وظیفه‌اش، تنها عمل به حکم شک باشد و البته در اینگونه موارد سزاوار است که احتیاط ترک نشود؛ به این ترتیب که نیّت عدول کرده، سپس (طبق وظیفه‌اش در موقع شک) برای نماز چاره‌جویی کند و پس از آن عمل را اعاده نماید.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۱۸۶. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
