آیه حیض (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه ۲۲۲
بقره، درباره
اجتناب از
آمیزش با
زنان در حالت
حیض بحث می کند.
به آیه ۲۲۲ سوره بقره «آیه حیض» گفته می‌شود.
(و یسئلونک عن المحیض قل هو اذی فاعتزلوا النساء فی المحیض و لا تقربوهن حتی یطهرن فاذا تطهرن فاتوهن من حیث امرکم الله ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین)؛ «و از تو، درباره
خون حیض سؤال می‌کنند، بگو: " چیز زیانبار و آلوده‌ای است"، از این رو در حالت
قاعدگی، از زنان کناره گیری کنید! و با آنها نزدیکی ننمایید، تا
پاک شوند! و هنگامی که پاک شدند، از طریقی که
خدا به شما فرمان داده، با آنها آمیزش کنید! خداوند، توبه کنندگان را
دوست دارد، و پاکان را (نیز) دوست دارد».
زنان در هر
ماه به
مدت حداقل سه
روز و حداکثر ده روز قاعده می‌شوند و آن عبارت از خونی است که با اوصاف خاصی که در
کتب فقه آمده از
رحم زن خارج می‌گردد،
زن را در چنین حال "
حائض" و آن خون را خون" حیض" می‌گویند، آیین کنونی
یهود و
نصارا احکام ضد یکدیگر در مورد آمیزش مردان با چنین زنانی دارند که برای هر کس حالت
استفهام ایجاد می‌نماید.
جمعی از یهود می‌گویند
معاشرت مردان با اینگونه زنان
مطلقا حرام است هر چند که به صورت غذا خوردن سر یک
سفره و یا زندگی در یک اطاق باشد مثلا می‌گویند جایی که زن حائض بنشیند مرد نباید بنشیند، اگر نشست باید لباس خود را بشوید و الا
نجس است، و نیز اگر در رختخواب او بخوابد لباس و
بدن را باید
شستشو دهد.
در مقابل این گروه نصارا هستند که می‌گویند: هیچ گونه فرقی میان حالت حیض زنان و غیر حیض نیست، همه گونه معاشرت حتی آمیزش جنسی با آنان بی مانع است!
مشرکین عرب به خصوص آنها که در
مدینه زندگی می‌کردند، کم و بیش به خلق و خوی یهود انس گرفته بودند و با زنان حائض مانند یهود رفتار می‌کردند و در زمان عادت ماهیانه از آنها جدا می‌شدند، همین
اختلاف در
آیین و
افراط و
تفریطهای غیر قابل گذشت
سبب شد که بعضی از مسلمانان از پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه وآله در این باره
سؤال کنند، در پاسخ آنان این
آیه نازل شد.
قرآن،
خون حیض را اذی (چیز آلوده یا زیان آور) معرفی کرده است، و در
حقیقت این
جمله،
فلسفه حکم اجتناب از آمیزش جنسی زنان را در حالت قاعدگی بیان می‌کند، زیرا آمیزش در چنین حالتی، علاوه بر اینکه تنفرآور است، زیانهای بسیاری به بار می‌آورد که
طب امروز نیز آن را اثبات کرده، از جمله
احتمال عقیم شدن
مرد و
زن، و ایجاد یک محیط مساعد برای
پرورش میکرب بیماریهای آمیزشی (مانند سفلیس و سوزاک) و نیز التهاب اعضاء تناسلی زن و وارد شدن خون آلوده به داخل عضو تناسلی مرد و غیر اینها که در کتب طب آمده است، لذا پزشکان، آمیزش جنسی با چنین زنانی را ممنوع اعلام می‌کنند.
اصولا خونی که هنگام عادت ماهیانه
دفع می‌شود، خونی است که هر ماه در
عروق داخلی
رحم، برای
تغذیه جنین احتمالی جمع می‌گردد، زیرا می‌دانیم رحم زن در هر ماه تولید یک
تخمک می‌کند، و مقارن آن
عروق داخلی رحم به عنوان آماده باش برای تغذیه
نطفه مملو از خون می‌شود، اگر در این موقع که تخمک وارد رحم می‌شود،
اسپرم که نطفه مرد است در آنجا موجود باشد، تشکیل نطفه و جنین می‌دهد و خونهای موجود در
عروق رحم صرف تغذیه آن می‌شود، در غیر این صورت، بر اثر پوسته پوسته شدن مخاط رحم، و شکافتن جدار رگها، خون موجود خارج می‌شود و این همان خون حیض است، و از اینجا
دلیل دیگری برای ممنوع بودن آمیزش جنسی در این حال به دست می‌آید، زیرا رحم زن در موقع تخلیه این خونها هیچ گونه آمادگی طبیعی برای پذیرش نطفه ندارد و لذا از آن صدمه می‌بیند.
جمله «یطهرن» به گفته بسیاری از مفسران به معنای پاک شدن زنان از خون حیض است، و اما جمله «فاذا تطهرن» را بسیاری به معنای غسل کردن گرفته‌اند، بنابراین طبق جمله اول، هنگام پاک شدن از خون، آمیزش جنسی
جایز است هر چند
غسل نکرده باشد و طبق جمله دوم، تا غسل نکند جایز نیست.
جمله" من حیث امرکم الله" (از آن
طریق که
خداوند،
دستور داده) می‌تواند تاکیدی بر جمله قبل باشد، یعنی فقط در حال پاکی زنان، آمیزش جنسی داشته باشید نه در غیر این حالت، و
ممکن است
مفهوم وسیع تر و کلی تری از آن
استفاده کرد، یعنی بعد از پاک شدن نیز، آمیزش باید در چهار چوب فرمان خدا باشد،
این فرمان می‌تواند فرمان تکوینی پروردگار یا فرمان تشریعی او باشد زیرا خداوند برای بقای نوع انسان، جاذبه مخصوصی در میان دو
جنس مخالف، نسبت به یکدیگر قرار داده، و به همین
دلیل آمیزش جنسی
لذت خاصی برای هر دو طرف دارد، ولی مسلم است که
هدف نهایی بقاء
نسل بوده، و این جاذبه و لذت مقدمه آن است بنابراین لذت جنسی باید، تنها در مسیر بقای نسل قرار گیرد، و به همین جهت
استمناء و
لواط و مانند آن، نوعی
انحراف از این فرمان تکوینی و ممنوع است.
و نیز ممکن است مراد امر تشریعی باشد، یعنی بعد از پاک شدن زنان از عادت ماهانه، باید جهات
حلال و
حرام را در
حکم شرع در نظر بگیرید.
بعضی نیز گفته‌اند: مفهوم این جمله ممنوع بودن آمیزش جنسی با همسران از غیر طریق معمولی می‌باشد، ولی با توجه به اینکه در
آیات گذشته سخنی از این مطلب در میان نبوده، این
تفسیر مناسب به نظر نمی‌رسد.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه حیض».
