آیه جوف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه جوف به آیه ادعایی مدعیان
نسخ تلاوت اطلاق میشود.
مدعیان
نسخ تلاوت با استناد به برخی از
روایات مجعول و ضعیف، معتقدند در قرآن آیهای به نام "آیه جوف" بوده و نسخ شده و آن آیه این است: "
لوکان لابن آدم وادیان من مال لابتغی وادیا ثالثا ولا یملا جوف ابن آدم الا التراب؛ اگر آدمی را دو دشت پر از مال بود، در پی دشت سوم میرفت؛ و درون آدمی را تنها
خاک پر میکند".
ابوموسی اشعری حدود سیصد تن از قاریان
بصره را جمع کرد و گفت: درگذشته سورهای از
قرآن میخواندیم که به اندازه
سوره برائت بود؛ ولی اینک این سوره را فراموش کردهایم و تنها از آن سوره این آیه را به خاطر دارم: "ولوکان للانسان وادیان… ".
علمای
اسلامی این نظریه را صحیح ندانسته و به شدت آن را
نقد کرده و ادلهای را نیز بر رد آن آوردهاند؛ مانند:
این عبارات (آیه جوف) هیچ هماهنگی و همسانی با اسلوب قرآنی ندارد و بویی از روح بلاغی قرآن نبرده است.
عدهای این عبارت را به عنوان
حدیث از
پیامبر صلیاللهعلیهوآله
وسلّم نقل کردهاند، نه به عنوان قرآن.
چطور شد که هیچ یک از
صحابه ، با آن مقام علمی و فقاهتی خود، این عبارت را نقل نکرده و به خاطر نسپردهاند، و تنها ابوموسی اشعری آن را
حفظ کرده است؟! چرا کاتبان
وحی و
پیامبر صلیاللهعلیهوآله
وسلّم آن را ثبت نکردهاند؟ و اساسا این
آیه و آیاتی از این قبیل نمیبایست نسخ گردند؛ زیرا نسخ در
احکام است، نه در حقایق و مسائل
تاریخی و مانند آن.
با توجه به اهتمام مسلمانان صدر اول به حفظ قرآن، چگونه ممکن است سورهای به اندازه
سوره برائت به طور کامل از خاطر همه صحابه برود و فقط حفظ یک آیه آن هم در ذهن یک نفر، آن هم ابوموسی اشعری باقی بماند؟!
فرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه جوف».