• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سید محمدتقی آل‌ احمد طالقانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سید محمدتقی آل‌ احمد طالقانی (۱۲۸۰-۱۳۳۲ش)، نماینده آیت‌الله بروجردی در میان شیعیان نخاوله مدینه و برادر جلال آل‌ احمد از نویسندگان مشهور بود. به ‌رغم آن‌که وهابیان بازسازی قبور را بدعت می‌شمرند، وی در دوره نمایندگی کوشید تا قبرستان بقیع را بازسازی کند؛ ولی توفیقی نیافت. سرانجام سید محمدتقی در سال ۱۳۳۲ش از دنیا رفت و در قبرستان بقیع، در فاصله سه متری قبور ائمه بقیع (علیهم‌السلام) به خاک سپرده شد.


سید محمدتقی آل‌ احمد طالقانی به سال ۱۲۸۰ش
[۱] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
در خانواده‌ای روحانی در محله نصرالدین تهران چشم به جهان گشود. وی فرزند ارشد سید احمد حسینی طالقانی، روحانی محبوب و خوشنام پایتخت، امام جماعت مساجد پاچنار و لباسچی، و برادر جلال آل‌ احمد نویسنده مشهور است.
[۲] نک: آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۷.
مادرش امینه بیگم اسلامبول‌چی، خواهرزاده آقا بزرگ تهرانی، صاحب کتاب الذریعه بود.
[۳] آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۲۹۰.


سید محمدتقی در روزگار نوجوانی برای فراگیری علوم دینی به مدرسه مروی تهران رفت و علوم مقدماتی را نزد سید‌ هادی طالقانی که استاد پدرش نیز بود، فراگرفت.
[۴] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
سپس به حوزه علمیه قم رهسپار شد و در همین سال‌ها، با دختر آیت‌الله محمدتقی آملی (م،۱۳۹۱ق.) استاد فقه و اخلاق ازدواج کرد. پس از مدتی کوتاه، برای بهره‌گیری از استادان نجف به ویژه آیت‌الله بروجردی، به آن دیار راهی شد
[۵] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
و از استادانی چون شیخ مرتضی طالقانی
[۶] یعقوبی، سماعیل، آشنایی با مشاهیر طالقان، ص۲۷۳.
و سید ابوالحسن اصفهانی بهره‌ برد. وی در سال ۱۳۱۶ش از دایی مادرش، آقا بزرگ تهرانی، اجازه نقل روایت گرفت.
[۷] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.


آیت‌الله بروجردی به چند تن با راهبری سید محمدتقی آل‌ احمد، ماموریت داد تا فردی را از میان خود برای نمایندگی میان شیعیان نخاوله مدینه برگزینند. آل احمد با علم به احتمال شهادت در این راه، خود، این ماموریت را پذیرفت
[۸] نک: احمد هدایتی و محمدعلی هدایتی، خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
و در حدود سال ۱۳۳۰ش وارد شهر مدینه شد.
[۹] نک: آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
[۱۰] آل احمد، جلال، خسی در میقات، ص۴۰.
برادر او، شمس آل‌ احمد، وی را نماینده آیات عظام اصفهانی و بروجردی در مدینه دانسته است.
[۱۱] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۰۶.
به پشتوانه همین سخن، یکی از تاریخ‌پژوهان نیز چنین گفته است.
[۱۲] جعفریان، رسول، مقالات تاریخی، ج۱۷، ص۳۲۱.
با عنایت به درگذشت آیت‌الله اصفهانی در سال ۱۳۶۵ق./۱۳۲۵ش. این سخن صحیح نمی‌نماید.
در منابع، آگاهی‌هایی‌ اندک از تلاش‌های آل‌ احمد در دو سال اقامتش در مدینه عرضه شده است. به گفته شمس، به ‌رغم آن‌که وهابیان بازسازی قبور را بدعت می‌شمرند، وی در این دوره با حمایت‌های آیت‌ الله بروجردی و تشویق بازاریان تهران کوشید تا قبرستان بقیع را بازسازی کند؛ ولی توفیقی نیافت.
[۱۳] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
جلال آل‌ احمد نیز در کتاب خسی در میقات از اشتیاق برادرش و تلاش فراوان و خون‌دل خوردن وی برای سنگچین کردن پیرامون قبور چهار امام مدفون در بقیع سخن گفته است.
[۱۴] آل احمد، جلال، خسی در میقات، ص۴۲.


نامه کاردار وقت ایران در جده به پدر سید محمدتقی، گویای بخشی از ویژگی‌های اخلاقی او است. وی آل احمدد را به صفاتی مانند حسن خلق، علو طبع، متانت، وقار، و دستگیری از نیازمندان و ناتوانان ستوده و همین را مایه موفقیت او شمرده است.
[۱۵] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۱۶.


سید محمدتقی به سال ۱۳۳۲ش در مدینه درگذشت.
[۱۶] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۱۶.
شمس آل‌ احمد به پشتوانه گفته‌های همسر و فرزند محمدتقی، بر این باور است که وی مسموم شده و در هفتم اردیبهشت آن سال به شهادت رسیده است.
[۱۷] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۱۵.
[۱۸] نک: احمد هدایتی و محمدعلی هدایتی، خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
سید محمدتقی در قبرستان بقیع، در فاصله سه متری قبور ائمه بقیع (علیهم‌السلام) به خاک سپرده شد.
[۱۹] آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۰۸.
[۲۰] نک: احمد هدایتی و محمدعلی هدایتی، خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.


(۱) آشنایی با مشاهیر طالقان: اسماعیل یعقوبی، موسسه فرهنگی محسنی، ۱۳۷۳ش؛
(۲) جلال از چشم برادر: شمس آل احمد، تهران، بدیهه، ۱۳۷۶ش؛
(۳) خاطرات سفر مکه: احمد و محمد علی هدایتی، تهران، ۱۳۴۳ش؛
(۴) خسی در میقات: جلال آل احمد، اصفهان، خرّم، ۱۳۸۸ش؛
(۵) الذریعة الی تصانیف الشیعه: آقا بزرگ تهرانی (م،۱۳۸۹ق.) ، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق؛
(۶) مقالات تاریخی: رسول جعفریان، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش.

۱. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
۲. ↑ نک: آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۷.
۳. ↑ آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۲۹۰.
۴. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
۵. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
۶. ↑ یعقوبی، سماعیل، آشنایی با مشاهیر طالقان، ص۲۷۳.
۷. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
۸. ↑ نک: احمد هدایتی و محمدعلی هدایتی، خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
۹. ↑ نک: آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
۱۰. ↑ آل احمد، جلال، خسی در میقات، ص۴۰.
۱۱. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۰۶.
۱۲. ↑ جعفریان، رسول، مقالات تاریخی، ج۱۷، ص۳۲۱.
۱۳. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
۱۴. ↑ آل احمد، جلال، خسی در میقات، ص۴۲.
۱۵. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۱۶.
۱۶. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۱۶.
۱۷. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۱۵.
۱۸. ↑ نک: احمد هدایتی و محمدعلی هدایتی، خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
۱۹. ↑ آل احمد، شمس، جلال از چشم برادر، ص۱۰۸.
۲۰. ↑ نک: احمد هدایتی و محمدعلی هدایتی، خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.


• دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «آل‌ احمد طالقانی، سید محمدتقی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱/۳۰.    


رده‌های این صفحه : شاگردان آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی | شاگردان حاج‌آقا حسین طباطبایی بروجردی | عالمان شیعه قرن 14 (قمری) | مدفونان در بقیع | نمایندگان مراجع در مدینه
جعبه ابزار