• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت فوقیت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


آیات بیانگر برتری خدا را آیات صفت فوقیت گویند.


آیات بازگوکننده برتری مقامی و معنوی خداوند سبحان را "آیات صفت فوقیت" می‌نامند.

واژه "فوق" ۳۲ بار در قرآن آمده است که از این تعداد چهار بار و در چهار آیه وصف "فوقیت" به خداوند نسبت داده شده است؛

۱. آیه ۱۸ سوره انعام: (وهو القاهر فوق عباده وهو الحکیم الخبیر)
[۱] انعام/سوره۶، آیه۱۸.    
؛ "و اوست که بر بندگان خویش چیره است و اوست حکیم آگاه".
۲. آیه ۶۱ سوره انعام: (وهو القاهر فوق عباده ویرسل علیکم حفظة)
[۲] انعام/سوره۶، آیه۶۱.    
؛ "و اوست که بر بندگانش قاهر (و غالب) است و نگهبانانی بر شما می‌فرستد".
۳. آیه ۵۰ سوره نحل: (یخافون ربهم من فوقهم ویفعلون ما یؤمرون)
[۳] نحل/سوره۱۶، آیه۵۰.    
؛ "از پروردگارشان که حاکم بر آنهاست می‌ترسند و آنچه را مامورند انجام می‌دهند".
۴. آیه ۱۰ سوره فتح: (ید الله فوق ایدیهم)
[۴] فتح/سوره۴۸، آیه۱۰.    
؛ " دست خدا بالای دستهای آنان است ".

منظور از فوقیت خداوند در این آیات، علو و بالا بودن حسی و مکانی نیست؛ زیرا علو مکانی، از اوصاف اجسام، و خداوند سبحان از آن منزه است؛ بلکه مراد، علو و برتری مقامی و معنوی و احاطه علمی خداوند بر بندگان و قهر و تسلط و استیلای او بر انسان‌ها است؛ از این رو، تمسک به این آیات برای جسمیت خداوند و علو مکانی، مردود است.
[۵] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۸-۱۶۱.    
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۴، ص۲۴۷.
[۷] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۲.    
[۸] معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۲۷.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۱.    
[۱۰] طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۳۵-۳۶.    
[۱۱] طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۷۴-۲۷۵.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۷۳-۲۷۴.    
[۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۱۷۴.    


۱. ↑ انعام/سوره۶، آیه۱۸.    
۲. ↑ انعام/سوره۶، آیه۶۱.    
۳. ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۵۰.    
۴. ↑ فتح/سوره۴۸، آیه۱۰.    
۵. ↑ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۸-۱۶۱.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۴، ص۲۴۷.
۷. ↑ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۲.    
۸. ↑ معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۲۷.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۱.    
۱۰. ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۳۵-۳۶.    
۱۱. ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۷۴-۲۷۵.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۷۳-۲۷۴.    
۱۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۱۷۴.    


فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات صفت فوقیت».    




جعبه ابزار