آشنایی با علوم قرآنی (رادمنش)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دکتر
سید محمد رادمنش مؤلف و نویسنده این
اثر که از اساتید دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و از نویسندگان معاصر می‌باشد کتاب را درباره مسائل
علوم قرآن به رشته تحریر در آورده است.
وی در مقدمه کتاب (که مقدمه بر چاپ دوم است) پیرامون هدف خود از نگارش
کتاب را چنین بیان می‌کند. «مجموعه حاضر که تجربه سالها تدریس
علوم قرآنی در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه تهران است حاوی مباحثی مهم است راجع به شناخت مقام والای کلام الهی و ادراک عظمت این معجزه باقی. سعی و
همت اینجانب در تهیه این کتاب بر آن بوده است که یک سلسله مباحث مربوط به علوم قرآنی را که فهم و تحقیق آنها مورد علاقه فراوان دانشجویان عزیز ماست به ترتیبی صحیح و بیانی روشن و فصیح، با استفاده از منابع معتبر و اصیل به رشته تحریر در آورم...» سادگی و بیان روش مطالب (همان گونه اشاره نمودند) از خصوصیت‌های مهم کتاب است که توانسته است خوانندگان آن را به خود جلب نماید به گونه‌ای که کتاب تاکنون چهار نوبت به چاپ رسیده و از آن استفاده شده است.
از طرف دیگر نظم منطقی مطالب کتاب و پیوستگی آنها با یکدیگر خواننده را وا می‌دارد که مطالعه کتاب را تا
حد امکان ادامه دهد و به دنبال فراگیری بقیه و ادامه آن باشد.
کتاب دارای ۱۳ (سیزده) فصل است که فهرست موضوعات آن چنین است:
فصل اول: مساله
وحی و کیفیت آن (پدیده وحی- کیفیت وحی- مشخصات وحی...) فصل دوم:
قرآن و بحث
اعجاز (تعریف اعجاز- نیاز پیامبر به
معجزه- تحدی قرآن جهات مختلف معجزه بودن قرآن-
رسالت قرآن- تکیه گاههای قرآن) فصل سوم: نزول و تنزیل قرآن: (معنی انزال و فرق آن با تنزیل-
اثر نزول تدریجی قرآن حکمت‌های نزول تدریجی قرآن-...) فصل چهارم: اولین و آخرین آیات نازل شده فصل پنجم: شان نزول آیات. (معنی
شان نزول- نمونه‌های از شان نزول- فایده و اهمیت آن)
فصل ششم: جمع آوری قرآن: (جمع قرآن در
زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - معانی جمع آوری قرآن...) فصل هفتم: تنظیم آیات و ترتیب سوره‌ها: (معنی
آیه و
سوره- ترتیب آیات و سوره‌ها...) فصل هشتم: اعراب گذاری کلمات قرآن فصل نهم:
آیات مکی و
مدنی: (ملاک آیات مکی و مدنی- منابع شناخت آنها...) فصل دهم:
ناسخ و منسوخ (معنی آن- موارد و نمونه‌ها) فصل یازدهم:
آیات محکم و متشابه: (معنی آن- روش معصومان در باب متشابهات) فصل دوازدهم: علوم قرآنی (تدوین علوم قرآن بعد از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - مفسران نخستین تفاسیر مشهور در قرون مختلف- نمونه‌های از تفاسیر...) فصل سیزدهم: جنبه‌های ادبی و جهات
بلاغت در قرآن .
۱- در ابتدای هر فصل خلاصه مطالب ذکر شده است ۲- برای هر فصل نمونه‌ای از آیات را به عنوان مثال ذکر می‌نماید ۳- فصل دوم (اعجاز قرآن) وی در این فصل پیرامون تحدی قرآن سخن گفته و آن را دو قسمت می‌کند: موضوع تحدی و جهت تحدی. ۴- در همین فصل- پیرامون اعجاز قرآن- وی معتقد است که تمام آیات قرآن معجزه است و لذا وجوه اعجاز به چند موردی که دانشمندان علوم قرآنی ذکر می‌کنند، منحصر نمی‌شود. ۵- در همین فصل- نمونه‌های از کلمات و سخنان دانشمندان جهان در ویژگیهای قرآن آورده شده است. ۶- فصل سیزده (جنبه‌های ادبی و بلاغی قرآن) پس از توضیح کاربرد لغات و واژه‌ها و انتخاب آنها در جمله بندی آیات، مواردی از آیات را ذکر می‌کند که در آنها یک واژه به چند منظور به کار رفته است ۷- فصل سوم: (نزول تدریجی قرآن) تدریجی بودن قرآن را در سه زمینه مورد بحث قرار می‌دهد که عبارتند از: موضوع رسالت- نشر رسالت- روش و
سبک قرآن ۸- در همین فصل موارد
حکمت نزول تدریجی قرآن را دسته بندی می‌کند که عبارتند از:
حکمت‌های که به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم اختصاص دارد- حکمت‌هایی که به قرآن اختصاص دارد و حکمت‌هایی که به مردم اختصاص دارد
کتاب یک جلد و متن آن فارسی و دارای ۲۴۰ صفحه است و مشخصات آن به شرح زیر است ۱- کاغذ آن معمولی ۲- چاپ آن سنگی ۳- تاریخ انتشار آن سال ۱۳۷۴ ۴- نوبت چاپ: چهارم ۵-
انتشار آن: توسط انتشارات علوم نوین و انتشارات جامی ۶- تیراژ: ۴۴۰۰ نسخه ۷- جلد آن: شومیز ۸- دارای فهرست:
الف: موضوعات کتاب ب: منابع و ماخذ تذکر: با توجه به نکته‌ای که دکتر
محمد روحانی صاحب کتاب المعجم الاحصانی در ج۱ ص۶۹۶،
بیان نموده مبنی بر اینکه کتاب «آشنایی با علوم قرآن» دکتر
رادمنش ترجمه کتاب «موجز علوم القرآن» داود العطار می‌باشد و با توجه به تحقیقات به عمل آمده مشخص گردید که کتاب «آشنایی با علوم قرآنی» دکتر
رادمنش، بخش زیادی از آن ترجمه کتاب موجز علوم القرآن داود العطار و بخش دیگری از آن ترجمه کتابهای دیگری همچون «مباحث فی علوم القرآن» دکتر صبحی صالح می‌باشد. البته نویسنده محترم در بعضی از موارد مطالبی را از کتابهای فوق کم و یا در بعضی از موارد به آن اضافه نموده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
