آشفته تهرانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمدبنمحمود حسینی
لواسانیتهرانی معروف به «
عصار» (۱۲۶۴-۱۳۵۶ق/۱۸۴۸-۱۹۳۷م)، حکیم،
متکلم ،
فقیه ، اصولی،
شاعر و
مفسر شیعی ایرانی که در تهران و
مشهد میزیسته است.
وی نخست «ناظم» تخلص داشته و سپس آن را به «آشفته تهرانی» و در اواخر به «
عصار» تغییر داده است.
خانواده آشفته در اصل مازندرانی بودهاند.
پدر وی حاجسیدمحمود
لواسانی ابتدا در
لواسان میزیسته، سپس به تهران مهاجرت کرده است
او خود در کتاب
تاریخ عصار و مقدمه
تفسیر ناسخالتفاسیر ، زادگاه و تاریخ تولد خود را بدین شرح بیان کرده است: «در سال جلوس
ناصرالدینشاه قاجار بر تخت سلطنت یا سال بعد از آن(۱۲۶۴-۱۲۶۵ق/۱۸۴۸-۱۸۴۹م )در تهرانزاده شدم»
آشفته تهرانی مقدمات علوم را در تهران فرا گرفت، و در ۱۳ سالگی همراه استاد خود به
طالقان رفت و پس از مدتی به تهران بازگشت و در
مدرسه مروی نزد شیخمحمدحسن چالهمیدانی برادر حاجملاجعفر چالهمیدانی و ملااسماعیل قرهباغی به فراگیری
معالمالاصول و
شرحلمعه پرداخت. در ۱۲۸۹ق/۱۸۷۲م پس از گذراندن دورههای سطح و خارج از تهران به
کربلا عزیمت کرد و در حوزههای درس عالمان و فقیهان آن زمان ازجمله زینالعابدین مازندرانی (د ۱۳۰۹ق/۱۸۹۲م)
مرجع تقلید شیعیان هند و مازندران شرکت کرد و در
مدینه با خالدپاشا حاکم وقت مدینه ماند و کتاب
التحفهالمدینهفیالعروض را در ۱۲۹۰ق/۱۸۷۳م نوشت.
وی به بیروت و دمشق نیز مسافرت کرد سپس به نجف بازگشت و در ۱۲۹۶ق/۱۸۷۹م برای استفاده از درس
میرزای شیرازی به
سامرا رفت. در ۱۳۰۱ق/۱۸۸۴م پس از چند سال شهر سامرا را به قصد تهران ترک کرد و سالها در تهران ماند. به گفته خود وی پس از ۱۲ سال انزوا و گوشه گیری، از تهران ماند. به گفته خود وی پس از ۱۲ سال انزوا و گوشهگیری، از تهران مهاجرت نمود و در دم ذیالحجهالحرام ۱۳۴۰ق/ژوئیه ۱۹۲۲م به شهر مشهد وارد شد و تا پایان عمر در آن شهر، در جوار
امامهشتم (ع) زیست
آشفته تهرانی در حوزههای درس عالمانی بزرگ مانند میرزای شیرازی (د ۱۳۱۲ق/۱۸۹۴م) و
آخوندملامحمدکاظم خراسانی (د ۱۳۲۹ق/۱۹۱۱م) شرکت نموده و استفاده کرده است و از فقهایی چون
حاجمیرزاحسین نوری (د ۱۳۲۰ق/۱۹۰۲م)،
میرزای آشتیانی ، حاجمیرزاحسین خلیلی (د ۱۳۲۶ق/۱۹۰۸م)، شریعت اصفهانی (د ۱۳۳۹ق/۱۹۲۱م)، سیدمهدی قزوینی (د ۱۳۰۰ق/۱۸۸۳م)
سیدمحمد بحرالعلوم، شیخمحمدحسن مامقانی (د ۱۳۲۳ق/۱۹۰۵م) و شیخعباس کاشفالغطاء از علمای
شیعه و شیخمحمد بسیونی مکیشافعی از علماء
اهل سنت و جز آنها اجازه روایت داشته است.
وی در مدت حیات علمی خود شاگردان زیادی تربیت کرده که
آقابزرگ به یکی از آنها به نام میرزااحمدبنصالح بادکوبهای (ز ۱۳۰۰ق/۱۸۸۳م) اشاره کرده است. آشفته در زندگی دراز خویش فعالیت علمی بسیار داشته و آثار فراوان به وجود آورده که به گفته خود او بسیاری از آنها یا به سرقت رفته و یا در نقل و انتقال از جایی به جای دیگر از میان رفته است.
آشفته در ۹
محرم ۱۳۵۶ق/۲۲ مارس ۱۹۳۷م در مشهد درگذشت و در ایوان طلای رضوی به خاک سپرده شد.
۱) آستانقدس، فهرست، ۴/۳۷، ۹۲، ۹۳، ۱۲۸، ۲۶۱، ۲۶۲، ۵/۱۹۶، ۷ (۱) /۳۵، ۱۶۹؛
۲) آقابزرگ، الذریعه، ۱/۲۰، ۶/۱۷۳، ۱۸۵، ۲۶۴، ۱۳/۲۴۰، ۱۴/۱۷، ۳۳، ۱۸/۳۰۹، ۲۰/۱۰۵، ۲۲/۱۴، ۲۳/۲۳۹؛
۳) بلاغی عبدالحسین، مقالاتالحنفا، تهران، ۱۳۶۹ق، صص ۲۶۱-۲۶۲؛
۴) عصارمحمد، تاریخ، نسخه خطّی آستانقدس، شمـ ۱۳۲، جمـ؛
۵) مدرس میرزاعبدالرحمن، تاریخ علماء خراسان، به کوشش محمدباقر ساعدی، مشهد، دیانت، ۱۳۴۱ش، صص ۲۸۹-۲۹۰؛
۶) مشار خانبابا، فهرست چاپی فارسی، ۱/۲۱، ۹۶۵، ۲/۱۷۰۰-۱۷۰۱، ۳۱۸۲، ۳۱۸۳، ۳۳۳۵، ۳۳۳۶؛
۷) مدرس میرزاعبدالرحمن، مؤلفین چاپی فارسی و عربی، ج ۵؛
۸) منزوی، احمد، فهرست خطی فارسی، ۲ (۱) ۹۰۵، ۹۳۲، ۹۴۷، ۹۹۹، ۱۱۴۲، ۲ (۲) ۱۵۷۷، ۳/۲۴۴۳، ۲۴۴۴، ۴/۳۰۹۷.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آشفته تهرانی»، شماره۲۳۲.