آداب تعلم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آداب
تعلم با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
اجازه شاگرد از
معلم برای یادگیری، از آداب تعلّم:
«قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا؛
موسى به او گفت: آيا اجازه مى‌دهى از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده و مايه رشد و صلاح است، به من بياموزى؟»
اجتناب از شتاب‌زدگی و
عجله در پرسش، پیش از پایان تعلیم استاد، از آداب تعلم:
«قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا • قَالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنِي فَلَا تَسْأَلْنِي عَن شَيْءٍ حَتَّى أُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْرًا؛
موسى به او گفت: آيا اجازه مى‌دهى از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده و مايه رشد و صلاح است، به من بياموزى؟ خضر گفت: پس اگر مى‌خواهى به دنبال من بيايى، از من چيزى مپرس تا خودم به موقع، راز آن را براى تو بازگو كنم.»
احترام و
تکریم معلم، از آداب تعلم:
«قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا؛
موسى به او گفت: آيا اجازه مى‌دهى از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده و مايه رشد و صلاح است، به من بياموزى؟»
اطاعت کامل از معلم، از آداب تعلم:
«قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا • قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ
صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا؛
موسى به او گفت: آيا اجازه مى‌دهى از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده و مايه رشد و صلاح است، به من بياموزى؟ موسى گفت: به خواست خدا مراشكيبا خواهى يافت؛ و در هيچ كارى مخالفت فرمان تو را نخواهم كرد.»
موسی علیه‌السّلام در رفتارش با
خضر علیه‌السّلام متوجه این نکته بود که اگر بخواهد از معلومات او استفاده کند باید از دستوراتش اطاعت کند.
گوشزد كردن دشواريهاى تعلّم به
موسی علیه‌السلام، از جانب
خضر علیه‌السلام:
«قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ
صَبْرًا؛
گفت: تو هرگز نمی‌توانی با من شکیبایی کنی!»
توکل و واگذاری امور به
مشیت الهی، از آداب تعلم:
«قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا • قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ
صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا؛
موسى به او گفت: آيا اجازه مى‌دهى از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده و مايه رشد و صلاح است، به من بياموزى؟ موسى گفت: به خواست خدا مراشكيبا خواهى يافت؛ و در هيچ كارى مخالفت فرمان تو را نخواهم كرد.»
صبر و شکیبایی، از آداب تعلم:
«وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّى أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ أَوْ أَمْضِيَ حُقُبًا • قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا • قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ
صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا؛
به خاطر بياور هنگامى را كه موسى به يار همسفرش گفت: دست از جستجو برنمى‌دارم تا به محل تلاقى دو دريا برسم؛ هر چند مدّت طولانى به راه خودادامه دهم. موسى به او گفت: آيا اجازه مى‌دهى از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده و مايه رشد و صلاح است، به من بياموزى؟ موسى گفت: «به خواست خدا مراشكيبا خواهى يافت؛ و در هيچ كارى مخالفت فرمان تو را نخواهم كرد.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۲۱۷، برگرفته از مقاله «آداب تعلم».
