آثار نماز در بازار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فلسفه نماز برای یاد خداست، و اهل بازار اگر همواره به یاد
خدا باشند، از خطاها و لغزش‌ها و گناهان و
صفات رذیله محفوظ می‌مانند، زیرا لحظه‌ای جدایی از
خداوند باعث می‌شود تا به خود یا دیگری ظلم کنند.
«فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ
وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ•رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن
ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ؛
... مردانی که نه
تجارت و نه
معامله آنها را از
یاد خدا و برپا داشتن
نماز و ادای
زکات غافل نمی‌کند». آنها پیوسته از
روز قیامت و دادگاه عدل پروردگار که از شدّت وحشتش دلها و چشمها در آن دگرگون می‌شود بیمناکند.
ذکر این نکته نیز لازم است که در این
آیه هم (تجارت) آمده است و هم (
بیع) با این که به نظر می‌رسد هر دو یک معنی داشته باشد، ولی ممکن است تفاوت این دو از این نظر باشد که تجارت اشاره به یک کار مستمر و مداوم است. ولی بیع برای یک مرحله و به صورت گذرا است. (توجّه داشته باشید جمله (یخافون) دارد
خوف و ترسی که آنان را به انجام مسؤولیت‌ها و رسالت‌ها وادار می‌کند).
در
حدیث دیگری نقل شده که درباره این گروه از مردان الهی که پاسدار
وحی و هدایتند فرمود: «هم التجار الذین لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن
ذکر الله اذا دخل مواقیت الصلوة وا الی الله حقّه فیها؛
آنها تاجرانی هستند که تجارت و بیع آنان را از یاد
خدا غافل نمی‌سازد، هنگامی که وقت نماز داخل می‌شود حقّ آن را اداء می‌کنند.
مراد به اقامه نماز و ایتاء زکات آوردن همه اعمال صالحه است که خدای تعالی بندگان را بدان‌ها مامور کرده، که در زندگی دنیایشان انجام دهند، اقامه نماز وظایف
عبودیت برای
خدا سبحان را ممثل می‌کند، و ایتاء زکات وظایف او را نسبت به
خلق ممثل می‌سازد، چون نماز و زکات هر یک در باب خود رکنی هستند.
در این خانه‌ها مردمی که تجارت و بیع، آنها را از یاد
خدا و اقامه نماز و دادن زکات، یا پاک ساختن عمل، باز نمی‌دارد، صبح و شام
خدا را تسبیح می‌کنند. گفته‌اند: مقصود از تسبیح کردن، نماز خواندن است، زیرا هر تسبیحی در
قرآن نماز است. برخی گفته‌اند: مقصود از تسبیح کردن،
تنزیه و پاک شمردن خداست، در
ذات و افعالش از همه نقایص.
از
امام صادق و پدرش (علیهما‌السّلام)
روایت است که: اینها مردمی هستند که وقت نماز تجارت را ترک کرده، به نماز روی می‌آورند و
اجر آنها از کسی که تجارت کند، بزرگتر است.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: «من
ذکر الله عزّوجلّ فی الاسواق غفر الله له بِعَدَد اهلها؛
کسی که در
بازار به یاد
خدا باشد، خداوند به عدد اهل بازار او را مشمول
غفران و بخشش خود قرار می‌دهد». و همچنین آن حضرت فرمودند: «من قال فی السّوق اشهد ان لا اله الاّ الله و اشهد انّ محمّدا عبده و رسوله کتب الله له الف حسنة؛
کسی که در بازار ذکرش
شهادتین باشد خداوند برای او هزار
حسنه می‌نویسد».
باید گفت که اهل بازار اگر همواره به یاد
خدا باشند، از خطاها و لغزش‌ها و گناهان و
صفات رذیله محفوظ می‌مانند، زیرا لحظه‌ای جدایی از خداوند باعث می‌شود تا به خود یا دیگری ظلم کنند.
بنابراین، اگر بخواهیم در کسب و تجارت دچار مفاسد دنیوی از قبیل
ریا و
اجحاف و بی‌انصافی و
احتکار و
دروغ نشویم و به طور کلّی از محرمات کسب و تجارت به دور باشیم، باید همواره یاد
خدا را در قلوب خود زنده نگاه داریم. برای رسیدن به این عمل مهمّ، راههایی وجود دارد که بهترین آن، اقامه نماز است.
از امام صادق (علیه‌السّلام) «رجال لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن
ذکر الله و اقام الصّلوة و ایتاء الزّکوة؛
مردانی که نه تجارت و نه معامله آنها را از یاد
خدا و برپا داشتن نماز و ادای زکات غافل نمی‌کند»، سؤال شد که چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: آنها تاجرانی هستند که هر گاه وقت نماز فرا می‌رسد کار را رها کرده و به سراغ نماز می‌روند.
اصولاً
فلسفه نماز برای یاد خداست و در
قرآن آمده است: «اقم الصّلوة
لذکری؛
نماز را برپا دارید تا به یاد من باشید». و نماز است که
انسان را از
فحشاء و منکرات باز می‌دارد: «انّ الصّلوة تنهی عن الفحشاء و المنکر».
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آثار نماز در بازار»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۶/۱۶.
